Odchwaszczanie buraków cukrowych

 

Prof. dr. hab. Krzysztof Domaradzki

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach,

Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu.

Burak cukrowy jest rośliną bardzo wymagającą, jeśli chodzi o ochronę przed zachwaszczeniem. Sytuacja ta jest spowodowana kilkoma czynnikami. Przede wszystkim wynika z długiego okresu kiełkowania nasion i bardzo powolnego wzrostu w początkowym etapie rozwoju roślin. Sprawia to, że konkurencyjność buraka w stosunku do chwastów w pierwszych tygodniach po kiełkowaniu jest niewielka, a uprawa w szerokiej rozstawie rzędów stwarza dogodne warunki do rozwoju chwastów. Dlatego krytycznym okresem w uprawie tej rośliny jest czas od momentu siewu do zakrycia rzędów przez liście, co zazwyczaj trwa ok. 6-7 tygodni. W tym czasie należy utrzymać pole w stanie niezachwaszczonym. Kluczowym w ochronie buraka jest problem podejmowania właściwych decyzji odnośnie terminu wykonania zabiegu i wyboru właściwych środków. Każdy błąd lub zaniedbanie spowoduje niemożliwe do naprawienia konsekwencje w postaci chwastów, których nie będzie można już zwalczyć. Dlatego ważna jest terminowość i precyzja.

W całym kraju najpospolitszym i jednym z groźniejszych chwastów jest komosa biała. Ponadto pospolicie występują rumian polny, maruna bezwonna, gwiazdnica pospolita, rdesty, czy ostrożeń polny. Wśród gatunków jednoliściennych zagrożenie stanowią perz właściwy, chwastnica jednostronna i włośnice – sina i zielona. Lokalnie, w różnych regionach kraju kłopoty mogą sprawiać szarłat szorstki, samosiewy rzepaku, przytulia czepna, przetaczniki, psianka czarna, bratek polny, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa, niezapominajka polna, sporek polny, czy też poziewnik szorstki.

Na plantacjach buraków terminy wschodów poszczególnych gatunków są bardzo zróżnicowane i rozciągnięte w czasie. Najwcześniej pojawiają się gatunki dobrze znoszące niskie temperatury, jak np. samosiewy rzepaku, komosa biała, przytulia czepna, rdesty, czy gwiazdnica pospolita. Później, wraz ze wzrostem temperatury gleby, kiełkują chwasty ciepłolubne takie, jak szarłat szorstki, chwastnica jednostronna, psianka czarna czy żółtlica drobnokwiatowa. Należy podkreślić, że w sprzyjających warunkach wschody chwastów mogą trwać aż do przełomu wiosny i lata. Mogą temu sprzyjać warunki pogodowe, ale również niestaranna uprawa pola powodująca nierównomierne lub przerzedzone wschody rośliny uprawnej. Należy pamiętać, że nawet niewielkie zachwaszczenie plantacji powoduje odczuwalny ekonomicznie spadek plonowania.

Ze względu na wysokie koszty chemicznej ochrony buraków, które mogą dochodzić nawet do 10% wartości plonu, powinna ona być racjonalnie zaplanowana i precyzyjnie wykonana. O wyborze systemu odchwaszczania będzie decydował cały kompleks czynników, wśród których do najważniejszych będą należały: stan i stopień zachwaszczenia pola, przebieg pogody w okresie stosowania środków, poziom agrotechniki, wielkość plantacji i możliwości organizacyjne i finansowe w gospodarstwie.

Od wielu lat ochrona buraka opiera się na systemach stosowania herbicydów, mogących zapewnić w konkretnych warunkach najlepsze efekty chwastobójcze. Ideą tego jest kilkukrotne wykonanie zabiegu przeciw chwastom we wczesnych fazach rozwoju (zazwyczaj liścieni), z użyciem niskich dawek odpowiednio dobranych herbicydów lub ich mieszanin, co pozwala właściwie chronić plantację przed chwastami, a także mieć wpływ na koszty ochrony.

Dobór systemu oraz konkretnych środków w jego ramach zależy od kilku podstawowych czynników. Pierwszą decyzją jaką należy podjąć będzie wybranie terminu rozpoczęcia ochrony plantacji. W grę wchodzą dwie możliwości: system z pierwszym zabiegiem przedwschodowym i 2-3 powschodowymi lub oparty wyłącznie na powschodowym stosowaniu herbicydów, w postaci 3-4 zabiegów.

Pierwszy z systemów będzie miał zastosowanie na polach zagrożonych przez chwasty wcześnie kiełkujące o szybkim tempie wzrostu zwłaszcza takie, jak rumian polny, rdest plamisty i kolankowaty, czy samosiewy rzepaku. Gatunki te bardzo szybko mogą osiągnąć fazę 4 liści, a wtedy nie będą możliwe do zwalczenia. System ten można polecać również na polach o kiepskiej agrotechnice, która nie sprzyja prawidłowemu i równomiernemu kiełkowaniu oraz wzrostowi buraków, natomiast nie stwarza takich problemów chwastom. Należy jednak pamiętać o tym, że skuteczność pierwszego opryskiwania uzależniona jest od przebiegu pogody (bardzo słabe działanie herbicydów w czasie suszy). W zabiegu przedwschodowym główną rolę odgrywają trzy substancje aktywne: chlorydazon, lenacyl i metamitron. Dane odnośnie ich skuteczności zawarte są w tabeli 1.

W gospodarstwach stosujących poprawną agrotechnikę, posiadających pola o niskim potencjale zachwaszczenia lub zagrożone chwastami ciepłolubnymi, zabiegi chemiczne można ograniczyć tylko do oprysków po wschodach rośliny uprawnej. Ich liczba będzie uzależniona od przebiegu pogody, który głownie wpływa na tempo wschodów chwastów. Zazwyczaj wystarczają 3 zabiegi, lecz w przypadku przedłużonych wschodów i powolnego wzrostu buraków może być konieczny kolejny zabieg.

Kolejną decyzją będzie wybór konkretnego herbicydu lub ich mieszaniny. Dlatego przed podjęciem tej decyzji należy bezwzględnie dokonać lustracji pola, aby stwierdzić jakie gatunki chwastów na nim rosną, w jakiej są fazie oraz który gatunek występuje najliczniej. Dopiero na tej podstawie można wybrać środek. W decyzji tej powinny pomóc informacje zawarte w tabeli 1, w której przedstawiono wrażliwość ważniejszych chwastów dwuliściennych na substancje aktywne herbicydów.

Kolejną zasadą, o której trzeba pamiętać to wykonanie zabiegu w optymalnych warunkach pogodowych. Najlepiej gdy w czasie stosowania środków występuje wysoka wilgotność powietrza i gleby, wiatr nie powoduje znoszenia cieczy opryskowej, a temperatura powietrza mieści się w zakresie od 10 do 20oC. Nie należy wykonywać opryskiwania w przypadku zagrożenia opadami deszczu lub przymrozkiem.

Pierwsze opryskiwanie powinno być wykonane w momencie, gdy pojawią się liścienie kiełkujących chwastów. Każde opóźnienie zabiegu może mieć wpływ na znaczący spadek skuteczności. Kolejne opryskiwania należy wykonywać, w miarę potrzeby, w odstępach od 7 do 14 dni, w miarę pojawiania się nowych wschodów chwastów.

Aktualnie w handlu dostępnych jest około 70 herbicydów pozwalających skutecznie eliminować chwasty dwuliścienne. Wiele z nich, pomimo różnych nazw handlowych, charakteryzuje się zbliżonym składem i działaniem. W celu łatwiejszego zorientowania się w asortymencie środków w tabeli 2 zamieszczono wszystkie produkty pogrupowane według ich składu.

Na zakończenie pragnę podkreślić, że przed dokonaniem wyboru herbicydu, bądź zastosowaniem mieszaniny środków należy bezwzględnie zapoznać się z zaleceniami zawartymi w etykiecie danego preparatu. Informacje w niej zawarte pozwolą uchronić użytkowników przed przykrymi niespodziankami, które mogą wyniknąć z użycia środka w nieodpowiednim terminie lub dawce czy z zastosowania herbicydu łącznie z innymi, nie zalecanymi środkami ochrony roślin. Pełne teksty etykiet środków ochrony roślin są dostępne na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w zakładce: Informacje Branżowe Produkcja Roślinna Ochrona Roślin Wyszukiwarka i etykiety środków ochrony roślin.

Tabela 1. Wrażliwość ważniejszych chwastów dwuliściennych na substancje aktywne herbicydów

Substancja aktywna

Chwasty wrażliwe

chlopyralid ambrozja bylicolistna, blekot pospolity, chaber bławatek, dymnica pospolita, maruna bezwonna, mlecz polny i zwyczajny, ostrożeń polny, podbiał pospolity, psianka czarna, rdest powojowy i plamisty, rumian polny, rumianek pospolity, starzec zwyczajny, żółtlica drobnokwiatowa
chlorydazon gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, mak polny, pokrzywa żegawka, przetaczniki, psianka czarna, rdest plamisty i powojowaty, rzodkiew świrzepa, rumian polny, sporek polny, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa
desmedifam gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, lnica pospolita, łoboda rozłożysta, poziewnik szorstki, rzodkiew świrzepa, sporek polny, starzec zwyczajny, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa
etofumesat bniec biały, dymnica pospolita, gwiazdnica pospolita, mlecz polny i zwyczajny, przytulia czepna, sporek polny, szarłat szorstki
fenmedifam gorczyca polna, gwiazdnica pospolita, jasnoty, lnica pospolita, łoboda rozłożysta, poziewnik szorstki, rzodkiew świrzepa, sporek polny, starzec zwyczajny, tasznik pospolity, tobołki polne, żółtlica drobnokwiatowa
lenacyl dymnica pospolita, gorczyca polna, jaskier polny, komosa biała, kurzyślad polny, łoboda rozłożysta, mak polny, mlecz zwyczajny, niezapominajka polna, rdest kolankowaty i powojowy, starzec zwyczajny, szczaw polny, tasznik pospolity, wiechlina roczna, złocień polny
metamitron chaber bławatek, dymnica pospolita, fiołki, gwiazdnica pospolita, jasnoty, komosa biała, niezapominajka polna, pokrzywa żegawka, przetacznik polny, psianka czarna, rdest plamisty, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, tasznik pospolity, tobołki polne, wiechlina roczna, żółtlica drobnokwiatowa
triflusulfuron blekot pospolity, dymnica pospolita, gorczyca polna, jasnota różowa, kurzyślad polny, niezapominajka polna, pokrzywa żegawka, poziewnik szorstki, przetacznik perski, psianka czarna, rdest kolankowaty i plamisty, chwasty rumianowate, rzodkiew świrzepa, samosiewy rzepaku, szarłat szorstki, szczyr roczny, tasznik pospolity, tobołki polne, wilczomlecz obrotny, żółtlica drobnokwiatowa

Tabela 2. Wykaz herbicydów przeznaczonych do zwalczania chwastów dwuliściennych w buraku cukrowym według substancji aktywnych

Substancja

aktywna (s.a.)

Zawartość s.a.

Nazwa środka

chlopyralid

72%

Lontrel 72 SG

300 g

Cliophar 300 SL , Faworyt 300 SL, Lontrel 300 SL, Songhai 300 SL

chlorydazon

430 g

Forte 430 SC

650 g

Forte 65 WG

65 %

Pyramin 65 WG

520 g

Pyramin Turbo 520 SC

desmedifam

160 g

Desmedifam 160 SE, Destor 160 SE

etofumesat

500 g

Burakosat 500 SC, Ethofol 500 SC, Etos 500 SC, Golden Etho 500 SC, Kemiron Koncentrat 500 SC, Oblix 500 SC

fenmedifam

157 g

Corzal 157 SE

160 g

Betamax 160 SC, Betasana 160 SC

320 g

Kontakt 320 SC

lenacyl

80 %

Azotop New 80 WP, Lenazar 80 WP, Venzar 80 WP

500 g

Venzar 500 SC

metamitron

700 g lub 70%

Agrichem Metamitron 70 WG, Agro Metamitron 700 SC, Burakomitron 70 WG, Burakomitron 700 SC, Django 700 SC, Domino 700 SC, Golden MTM 700 SC, Goltix 700 SC, Goltix Compact 90 WG, Inter-Metamitron 700 SC, Jetix 700 SC, Metafol 700 SC, Mitron 700 SC, MTM Gold 700 SC, Samitron 70 WG, Target 700 SC, Tornado 700 SC

triflursulfuron metylu

50%

Burafari-Pro 50 WG, Safari 50 WG, Sylon 50 WG, Trilon 50 WG

chinomerak

chlorydazon

60 g

360 g

Kosynier 420 SC

desmedifam

fenmedifam

80 g

80 g

Beetup Compact 160 SC, Safen Compact 160 SC, Sarbeet Duo 160 EC

160 g

160 g

Kemifam Super Koncentrat 320 EC

etofumesat

fenmedifam

94 g

97 g

Golden Duo 191 EC, Kontakttwin 191 EC

100 g

80 g

Teamforce 180 EC, Wizard 180 EC

190 g

200 g

Bacalon 390 SC

200 g

200 g

Powertwin 400 SC

etofumesat

metamitron

150 g

350 g

Oblix MT 500 SC, Torero 500 SC

100 g

400 g

Metron Koncentrat 500 SC

desmedifam

etofumesat

fenmedifam

60 g

60 g

60 g

Agent 180 EC, Akord 180 OF, Beetup Trio 180 SC, Saherb 180 SC

71 g

112 g

91 g

Betanal Elite 274 EC

100 g

200 g

100 g

Belvedere Forte 400 SE

25 g

150 g

75 g

Beta-Team 250 SE, Triple 250 SE

desmedifam

etofumesat

fenmedifam

lenacyl

47g

75 g

60 g

27 g

Betanal MaxxPro 209 OD

desmedifam

etofumesat

fenmedifam

metamitron

60 g

60 g

60 g

200 g

Betanal Quattro 380 SE

 

Advertisement
0 replies

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.