Skuteczność ochrony kukurydzy przed zachwaszczeniem

 

dr hab. Hanna Gołębiowska

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy

Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu

 

Kukurydza należy do roślin nie tolerujących zachwaszczenia, a o powodzeniu uprawy decyduje całkowite ich usunięcie, najpóźniej do fazy 6-8 liści. Spośród około 60 gatunków chwastów towarzyszących uprawie kukurydzy najliczniej w łanie występują: gatunki prosowate chwastnica jednostronna i włośnice, a z dwuliściennych komosa biała oraz w mniejszym nasileniu rumianowate, bratek polny, przetaczniki, czy krzyżowe.

 

Często jednak o wysokości plonowania kukurydzy decyduje nie liczba chwastów występująca na jednostce powierzchni, a czas konkurencyjnego ich oddziaływania np. dla chwastnicy jednostronnej i komosy białej okres, w którym, gatunki te nie wyrządzają większych szkód ekonomicznych wynosi zaledwie 10-14 dni od ich wschodów. Chwastami o szczególnie wysokiej sile konkurencyjnej są gatunki wieloletnie, zarówno jedno-, jak i dwuliścienne, zagrażające w systemach bezpłużnych, monokulturze oraz w wyniku przywracania terenów odłogowanych pod jej uprawę, jak: perz właściwy, ostrożeń polny, skrzyp polny czy bylica pospolita.

Duży wpływ na skład gatunkowy zbiorowisk chwastów wywierają zmiany klimatyczne: wyższe temperatury w porównaniu ze średnimi wieloletnimi, wzrost nasłonecznienia, zwłaszcza w miesiącach maj i czerwiec, co w konsekwencji prowadzi do nasilenia takimi gatunkami, jak włośnica sina i zielona, psianka czarna czy blekot pospolity. W całym sezonie wegetacyjnym duże zagrożenie stanowią nadal rdesty: perski, powojowaty czy ptasi.

Obecnie obowiązująca integrowana ochrona kukurydzy przed chwastami skłania do wykorzystywania w większym zakresie zabiegów mechaniczno-uprawowych w celu szybkiego ocieplenia gleby i stworzenia możliwości skiełkowania jak największej ilości chwastów, by skutecznie przystąpić do ograniczania ich liczebności poniżej progów ekonomicznej szkodliwości. Mechaniczne metody niszczenia zachwaszczenia nie zabezpieczają w pełni plantacji przed ich zagrożeniem, dlatego dopuszcza się łączenie ich z użyciem herbicydów. Istnieje także możliwość stosowania ich w zmniejszonej dawce, przy jednoczesnym zachowaniu dobrej skuteczności chwastobójczej, wykorzystując dodatek adiuwantów.

Lista środków jest długa i każdy ich wybór jest uzasadniony, jeżeli poparty jest wiedzą wynikającą z historii zachwaszczenia pola oraz z instrukcji stosowania, o przeciwwskazaniach użycia, jak również o szkodliwości dla człowieka i środowiska.

Herbicydy doglebowe stosowane bezpośrednio po siewie lub we wczesnych stadiach rozwojowych kukurydzy działają na chwasty kiełkujące w glebie, a także na już skiełkowane Wczesne wyeliminowanie tych groźnych konkurentów gwarantuje, że kukurydza od wschodów ma dobry dostęp do wody, składników pokarmowych i światła. Natomiast w warunkach suszy, w przypadku takich herbicydów jak np. Dual Gold 960EC czy Lumax 537,5 SE, zaleca się ich wymieszanie z glebą lekką broną na głębokość 3-5 cm (tab. 1 i 2).

Zakaz stosowania atrazyny w znacznym stopniu ograniczył możliwość wykonywania zabiegów bezpośrednio po siewie. Po jej wycofaniu, na liście środków dopuszczonych do użycia najliczniejszą grupę stanowiły preparaty należące do grupy regulatorów wzrostu, obecnie rzadziej stosowane samodzielnie, a częściej dodawane do innych herbicydów w celu poszerzenia spektrum zwalczanych gatunków chwastów. W tym terminie można również stosować herbicydy zawierające samą pendimetalinę lub w mieszaninie z dimetenamidem-P czy też linuron.

Liczną grupę stanowią mieszaniny z dodatkiem terbutylazyny, jedynej substancji aktywnej pochodzącej z tej samej grupy chemicznej co atrazyna, lecz mniej „agresywnej” dla środowiska. Stosowane zarówno bezpośrednio po siewie, jak i przed wschodami, do fazy 3 liści kukurydzy oraz na chwasty we wczesnych fazach rozwojowych, z dobrym skutkiem zabezpieczają plantację przed konkurencją gatunków nawet tych późnowschodzących i są dobrze tolerowane przez większość odmian kukurydzy. Obecnie dobrych rezultatów ograniczania zachwaszczenia w tym terminie można spodziewać się po wprowadzeniu petoksamidu oraz jego mieszanin z terbutyloazyną czy sulkotrionem i rimsulfuronem. Po wycofywaniu z rynku dużej gamy produktów doglebowych z udziałem acetochloru mieszaniny te stanowią dla nich dobrą alternatywę.

Konieczność zapewnienia odpowiednich warunków wilgotnościowych dla wschodzących roślin skłania plantatorów do siewu kukurydzy już w II dekadzie kwietnia, a to wiąże się z ryzykiem, że okres oddziaływania herbicydów przedwschodowych nie obejmie okresu pojawiania się gatunków późnowschodzących i ciepłolubnych, jak: włośnice, szarłat szorstki czy psianka czarna, zagrażających w zachwaszczeniu wtórnym. Pamiętać należy również, że skuteczność chwastobójczą tych środków mogą obniżać zmienne warunki pogodowe, kilkudniowe okresy wiosennego ochłodzenia oraz brak opadów obniżające selektywność, natomiast taki przebieg pogody rzadko szkodzi chwastom, które w tym czasie szybko osiągają wysokie stadia rozwojowe.

Obecnie około 70% zasiewów kukurydzy jest chronione przed chwastami po wschodach, ze względu na lepszą możliwość dopasowania herbicydu do stopnia zachwaszczenia zasiewów i składu gatunkowego zbiorowiska chwastów. Najszersze możliwości zastosowania mają herbicydy z grupy sulfonylomocznikowych (foramsulfuron z jodosulfuronem metylosodowym, nikosulfuron, rimsulfuron), szybko rozkładające się w środowisku glebowym, bez negatywnego działania następczego. Ich możliwości chwastobójcze obejmują zarówno gatunki jednoliścienne jednoroczne: chwastnicę jednostronną i włośnice, jak i wieloletni perz właściwy oraz szerokie spektrum chwastów, w tym ostrożenia polnego. Z tego też powodu w krótkim czasie pojawiło się na rynku wiele tzw. genetyków, zwłaszcza w grupie nikosulfuronu. Nie zawsze jednak ich skuteczność działania jest porównywalna do oryginału (tab. 1 i 2).

Sulfonylomoczniki stosowane w nowoczesnych formulacjach bez efektu znoszenia, z różnego rodzaju wspomagaczami czy aktywatorami oraz aplikowanie różnymi metodami, pozwalają znacznie poprawić skuteczność chwastobójczą. Ich wadą jest krótki okres działania oraz słaba skuteczność niszczenia komosy białej, zagrażającej w zachwaszczeniu wtórnym, a jednostronne stosowanie stwarza możliwość pojawienia się odporności na ich działanie.

Z tych powodów skuteczniejsze jest wykorzystywanie gotowych mieszanin fabrycznych dwu- i trzyskładnikowych, w których łączy się substancje czynne o różnym mechanizmie działania w ściśle dobranych proporcjach. Liczną grupę stanowią mieszaniny z dodatkiem terbutylazyny. Stosowane tuż po wschodach do fazy 3 liści kukurydzy i na chwasty we wczesnych fazach rozwojowych, z dobrym skutkiem zabezpieczają plantację przed konkurencją gatunków, nawet tych późnowschodzących i są dobrze tolerowane przez większość odmian kukurydzy.

Dobre zwalczanie chwastów prosowatych i komosy białej oraz innych gatunków dwuliściennych, takich jak bodziszka drobnego, gwiazdnicy polnej, jasnot, przetaczników, a nawet gatunków ciepłolubnych – psianki czarnej czy szarłatu szorstkiego, można osiągnąć łącząc herbicydy zawierające substancje czynne sulkotrion lub mezotrion z sulfonulomocznikami w gotowe mieszaniny lub mieszaniny zbiornikowe.

Na stanowiskach, gdzie pojawia się problem zachwaszczenia samosiewami rzepaku i rdestami, dobre działanie chwastobójcze wykazuje mieszanina tritosulfuronu z dikambą, wzmocniona dodatkiem adiuwanta. Natomiast tam, gdzie licznie pojawia się przytulia czepna, nawet w stadium 7-8 okółków, zaleca się stosowanie gotową mieszaninę 2,4-D z florasulamem, a jeżeli oprócz niej pojawią się gatunki prosowate, można dołożyć jeden z sulfonylomoczników. Natomiast do eliminowania siewek bądź części nadziemnych wielu uciążliwych gatunków dwuliściennych nadaje się bromoksynil w formie proszkowej i płynnej lub z dodatkiem terbutyloazyny dla zwiększenia spektrum zwalczanych gatunków chwastów (tab. 1 i 2).

W celu ograniczenia występowania zachwaszczenia wtórnego głównie gatunkami późnowschodzącymi, zaleca się stosować herbicydy systemem dawek dzielonych. Natomiast żeby zwiększyć spektrum zwalczanych chwastów, można je wzajemnie mieszać lub łączyć z innymi substancjami aktywnymi. Przykładem takiego wykorzystania jest nikosulforon, stosowany w mieszaninie z mezotrionem jako kompletny powschodowy herbicyd Elumis 105 OD do niszczenia większości jedno- i dwuliściennych gatunków, bądź Camix 560 SE łączący mezotrion z s-metolachlorem, skuteczny zwłaszcza na chwasty prosowate. Mimo że pojedyncze substancje aktywne są od kilku lat stosowane samodzielnie, to dzięki ich odpowiedniemu doborowi w herbicyd wieloskładnikowy do sporządzenia zawiesiny olejowej możliwe jest wykonanie oprysku bez znoszenia, lepsze pokrycie powierzchni liści, co skutkuje wydłużeniem efektu chwastobójczego, aż do późnych faz rozwojowych kukurydzy (tab. 1).

Wydaje się, że w sytuacji ograniczonego wyboru środków chwastobójczych, niewielu nowych substancji chemicznych, możliwość łączenia herbicydów o różnym mechanizmie działania w celu zwiększenia spektrum zwalczanych chwastów stwarza najbardziej korzystny sposób pozbywania się tych groźnych konkurentów w uprawie kukurydzy.

 

Tabela 1. Dobór herbicydów do przedwschodowego zwalczania chwastów.

BEZPOŚREDNIO PO SIEWIE KUKURYDZY, DZIAŁANIE DOGLEBOWE

Substancja czynna Herbicydy Dawkal, kg/ha Zwalczane gatunki chwastów
linuron Afalon dyspersyjny 450 SC

 

1,5-2,0 kg większość chwastów dwuliściennych
terbutyloazyna Click 500 SC 1,5 l
s-metolachlor Dual Gold 960 EC 1,5 l chwasty prosowate i jednoliścienne jednoroczne
tienkarbazon + izoksaflutol Adengo 315 SC 0,33-0,44 l chwasty prosowate i większość chwastów dwuliściennych jednorocznych
terbutylazyna + mezotrion  +

s-metolachlor

Lumax 537,5 SE 3,5-4,0 l
petoksamid Successor 600 EC 2,0 l chwasty prosowate i dwuliścienne jednoroczne bez komosy białej, fiołka polnego i przytulii czepnej
petoksamid + terbutylazyna Successor Pro 600 EC 4,0 l dwuliścienne jednoroczne bez komosy białej, fiołka polnego i przytulii czepnej
Successor T 550 SE 2,0 l chwasty prosowate i większość dwuliściennych jednorocznych
Successor Tx 487,5 SE 4,0 l
pendimetalina Stomp 400 SC 3,0-4,0 l chwasty prosowate i większość dwuliściennych jednorocznych bez fiołka polnego
Golden-Pendi 330 EC 4,0-5,0 l
Pendigan 330 EC
dimetenamid-P + pendimetalina Wing P 462,5 EC 4,0 l chwasty prosowate i dwuliścienne jednoroczne bez fiołka polnego i rdestów
Spectrum Plus  
mezotrion +

s-metolachlor

Camix 560 SE 2,5 l chwasty prosowate i dwuliścienne jednoroczne bez rdestów
petoksamid, + terbutylazyna + rimsulfuron + adiuwant Successor T 550 EC +

Titus 25 WG + Trend 90 EC

2,25 l +

30g + 0,1%

perz właściwy, miotła zbożowa i chwasty prosowate i większość chwastów dwuliściennych jednorocznych
 

 

BEZPOŚREDNIO PO SIEWIE, NIE PÓŹNIEJ NIŻ TRZY DNI PRZED WSCHODAMI

KUKURYDZY, DZIAŁANIE DOLISTNE

glifosat Roundup Trans Energy 450 SL 1,0-2,0 l wschodzące chwasty jednoliścienne i dwuliścienne jednoroczne i wieloletnie
Roundup 360 Plus 0,7- 2,7 l
Glifocyd 360 SL 1,5 –2,0 l


Tabela 2. Dobór herbicydów do powschodowego zwalczania chwastów.

 

PO WSCHODACH DO FAZY 3 LIŚCI KUKURYDZY NA WSCHODZĄCE CHWASTY, DZIAŁANIE DOGLEBOWE I DOLISTNE

Substancja czynna Herbicydy Dawkal, kg/ha Zwalczane gatunki chwastów
terbutyloazyna Click 500 SC 1,5 l większość chwastów dwuliściennych
terbutylazyna + mezotrion +

s-metolachlor

Lumax 537,5 SE 3,5-4,0 l chwasty prosowate i większość chwastów dwuliściennych jednorocznych
mezotrion +

s-metolachlor

Camix 560 SE 2,5 l
petoksamid, Successor 600 EC 2,0 l chwasty prosowate i dwuliścienne jednoroczne bez komosy białej, fiołka polnego i przytulii czepnej
petoksamid + terbutylazyna Successor Pro 600 EC 4,0 l dwuliścienne jednoroczne bez komosy białej, fiołka polnego i przytulii czepnej
Successor T 550 SE 2,0 l chwasty prosowate i większość dwuliściennych jednorocznych
Successor Tx 487,5 SE 4,0 l
sulkotrion  + petoksamid Shado 300 SC + Successor 600EC 1,0 + 1,5l
petoksamid, + terbutylazyna + rimsulfuron + adiuwant Successor T 550 SE +

Titus 25 WG + Trend 90 EC

2,25 l + 30g + 0,1% perz właściwy, miotła zbożowa i chwasty prosowate i większość chwastów dwuliściennych jednorocznych

W FAZIE 1-7 LIŚCI KUKURYDZY NA ROZWINIĘTE CHWASTY

DZIAŁANIE NALISTNE

rimsulfuron + tifensulfuron metylowy + adiuwant Titus 25 WG + Refine 75 WG + Trend 90 EC 50g + 10g + 0,1% chwasty prosowate i większość chwastów dwuliściennych jednorocznych

 

mezotrion Callisto 100 SC 1,0-1,5 l
mezotrion + terbutylazyna Calaris 400 SC 1,0-1,5 l
mezotrion + nikosulfuron Elumis  105 ED 1,0-1,5 l

 

Advertisement
2 replies
  1. artur
    artur says:

    u siebie już ruszyłem z siewami pod koniec kwietnia. w końcu pogoda jakoś pozwala na to. od chwastów pryskam doglebowo lumaxem bo u mnie zawsze po nim nie było chwasta w kuku i po prostu sie sprawdza na nie

    Odpowiedz

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.