UPRAWA RZEPAKU W TECHNOLOGII PASOWEJ

Dr hab. inż. Tomasz Piskier prof. nadzw.
Katedra Agrobiotechnologii
Politechnika Koszalińska
Dr inż. Tomasz R. Sekutowski
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach

UPRAWA RZEPAKU W TECHNOLOGII PASOWEJ
Technologia uprawy rzepaku zmienia się na przestrzeni ostatnich lat niezwykle dynamicznie. Udoskonalono dotychczasowe odmiany, wprowadzono odmiany hybrydowe, coraz częściej stosowany jest siew punktowy. Ciekawą, chociaż nie do końca poznaną technologią jest uprawa pasowa np. w technologii StripDrill.

Poszukiwania nowych technologii
Od szeregu lat uważa się, że rzepak jako roślin głęboko korzeniąca się wymaga bardzo starannej uprawy najlepiej wykonanej w technologii orkowej. Prowadzone badania zarówno w Polsce jak i za granicą coraz częściej podważają ten pogląd. Rzepak jest bowiem gatunkiem bardzo plastycznym doskonale reagującym na modyfikacje w uprawie roli. Częstym ograniczeniem rozwoju systemu korzeniowego roślin jest występowanie nadmiernego zagęszczenia warstwy podornej określane popularnie podeszwą płużną. Zjawisko to we współczesnym rolnictwie może powstawać również podczas wieloletniego stosowania uprawy bezorkowej z wykorzystaniem narzędzi zaopatrzonych w gęsiostopki. Zagęszczenie takie nie nazywamy już w prawdzie „podeszwą płużną” lecz np. warstwą „lustra” – nie ma jeszcze ogólnie zaakceptowanego określenia. Najważniejsze jednak jest to, że rośliny w tym rzepak bez względu na to jak nazywamy tą nadmiernie zagęszczoną warstwę reagują na nią identycznie.
Czym jest uprawa pasowa w technologii StripDrill?
Uprawa pasowa w technologii StripDrill składa się z zastosowania dwóch zabiegów. Zabiegiem pierwszym jest wykonanie podorywki – najczęściej za pomocą brony kompaktowej. Podorywka wykonywana jest jako zabieg chroniący glebę przed utratą wody oraz stymulujący osypane nasiona chwastów i roślin rolniczych do kiełkowania. Wykonujemy ją więc ze względu na glebę, a nie ze względu na maszynę, która ma pracować jako urządzenie zasadnicze. Urządzeniem zasadniczym jest agregat Spirit StripDrill. Jest to siewnik połączony z sekcją uprawowo-nawozową. Podstawowym elementem roboczym jest dłuto uprawowe, które ma za zadanie wycięcie w glebie paska o szerokości 2,5cm. Gleba z tego paska wyciągana jest na wierzch roli co zapewnia samoczyszczenie się dłuta i ogranicza zapychanie maszyny. Dłuto zakończone jest prosto, nie wywołuje więc efektu odcięcia warstwy gleby od podglebia, co zapobiega powstawaniu warstwy podeszwy płużnej (warstwy lustra). Jednocześnie w śladzie dłuta umieszczany jest nawóz mineralny. Nawóz aplikowany jest w dwóch warstwach najczęściej na głębokości 8-12 cm i 18-22cm, chociaż istnieje możliwość regulacji tej głębokości. Szczelina jest zamykana przez wał oponowy. Kolejnym elementem roboczym jest redlica wysiewająca, która pracuje dokładnie w śladzie dłuta uprawow-nawozowego. Takie rozwiązanie daje doskonałe warunki do rozwoju systemu korzeniowego rzepaku. Nasiono jest umieszczane w miejscu, w którym wykonano uprawę, a poniżej znajduje się nawóz.

Warunki badań
Badania polowe przeprowadzono w kilku lokalizacjach na teranie kraju, najczęściej porównywano uprawę pasową do uprawy bezorkowej, w niniejszym artykule ograniczymy się jednak do porównania uprawy pasowej do klasycznej uprawy orkowej powszechnie stosowanej w technologii produkcji rzepaku ozimego. Badania prowadzono w latach 2013/2014 na glebie klasy IIIb. Rzepak wysiewano w obsadzie 40 szt./m2.

Reakcja roślin
Przeciętna obsada roślin oceniana w fazie rozety wynosiła na uprawie orkowej 31 szt./m2, natomiast w uprawie pasowej była mniejsza i wynosiła 27,5 szt./m2. Rośliny w uprawie pasowej były natomiast wyraźnie lepiej rozwinięte. Przeciętna grubość szyjki korzeniowej wynosiła w uprawie orkowej 8,9 mm, w uprawie pasowej natomiast 10,2 mm. Rozluźnienie gleby oraz umieszczony w pobliżu korzenia nawóz spowodowały bardzo dobre rozwinięcie systemu korzeniowego. Rośliny w uprawie pasowej miały przeciętnie o ponad 60% większą masę korzenia od roślin uprawianych orkowo, ponadto korzeń ten był średnio o 21% dłuższy. Tak dobry rozwój w ukresie jesieni zapewnił roślinom dobre przezimowanie i optymalny rozwój wiosną.
Badania prowadzone przed zbiorem dostarczają bardzo ciekawych informacji. Grubość szyjki korzeniowej wyrównuje się na obydwu testowanych uprawach. Wyraźne różnice dotyczą nadal rozwoju systemu korzeniowego. Rzepaki rosnące na uprawie pasowej nadal miały wyraźnie lepiej rozwinięty system korzeniowy, którego zasięg był przeciętnie większy od występującego na orce o około 23%. Stwierdzono również bardzo wyraźne różnice w rozwidlaniu się korzeni. Ponad 18% roślin na uprawie orkowej miało rozgałęziony system korzeniowy – trudno było określić, który z korzeni jest korzeniem głównym. W uprawie pasowej występowały rośliny z rozwidlonymi korzeniami, ich średnia ilość nie przekraczała jednak 6,5%. Płytki rozwidlony korzeń bardzo dobrze sprawdza się w latach o optymalnie rozłożonych opadach, w których rośliny nie muszą sięgać w głąb gleby po zapasy wody. Ostatnie lata nie zapewniają jednak optymalnego rozkładu opadów co wyraźnie rzutuje na wielkość plonu roślin.
Najlepszą oceną każdej technologii jest wielkość plonu. Technologia orkowa pozwoliła na uzyskanie plonu wynoszącego 5,6 t/ha natomiast zastosowanie uprawy pasowej pozwoliło na uzyskanie plonu o wielkości 6,0 t/ha. Porównując uprawę pasową do uprawy bezorkowej różnice są mniejsze. Doświadczenia prowadzone w latach 2013/2014 na słabszych glebach klasy IVa dowodzą, że w uprawie bezorkowej przeciętny plon rzepaku wyniósł 5,2 t/ha, natomiast w technologii StripDrill przekraczał wielkość 5,6 t/ha. Uzyskane wyniki są wynikami z kombajnu, można je więc uznać za miarodajne.
Co zapewniło sukces?
Przeprowadzone na szeroką skalę badania wskazują na pozytywne zmiany środowiska glebowego. Dotyczą one głównie gospodarki wodnej oraz aktywności mikrobiologicznej gleby. Problem jest jednak dość złożony i wymaga wieloletnich badań.

Advertisement
1 reply
  1. fzemekarmz
    fzemekarmz says:

    Like!! I blog quite often and I genuinely thank you for your information. The article has truly peaked my interest.

    Odpowiedz

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.