Bioregulatory Antywylegacze w zbożach

Antywylegacze w zbożach to już standard

Bioregulatory – antywylegacze – w zbożach to już standard

Katarzyna Marczewska-Kolasa
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu

 

Wyleganie zbóż związane jest z przewracaniem, pochyleniem łanu lub łamaniem nadziemnych części roślin powodującym zmniejszenie natężenie fotosyntezy, zakłócenie pobierania składników pokarmowych i wody z gleby. Powodem tego jest słaba wytrzymałość systemu korzeniowego i źdźbeł, które nie wytrzymują podmuchów wiatru oraz silnych opadów deszczu. Najbardziej narażone na to zjawisko są zboża o wysokim wzroście. Żyto i pszenica ozima są podatne na wyleganie w fazie kwitnienia, pszenica dodatkowo jeszcze w fazie dojrzałości mlecznej ziarna, owies – bezpośrednio przed fazą wyrzucania wiech, a jęczmień przed kwitnieniem oraz w fazie dojrzałości mlecznej ziarna. Jeżeli wyleganie pojawi się przed kłoszeniem zbóż nie wpływa znacząco na plon, ponieważ rośliny mogą łatwo wrócić do pionu. Wystąpienie tego zjawiska w późniejszych fazach (od końca dojrzałości mlecznej) może utrudniać zbiór, a intensywne opady deszczu w tym czasie dodatkowo mogą pogorszyć walory jakościowe ziarna.

Czynniki zapobiegające wyleganiu tj. zrównoważone nawożenie (zwłaszcza nawozami azotowymi), czy zmniejszenie obsady roślin prowadzą do obniżenia plonowania zbóż. Siew odmian o niskim wzroście i grubych źdźbłach nie dają również gwarancji na wyeliminowanie tego zjawiska. W takiej sytuacji nieodzownym staje się stosowanie syntetycznych regulatorów wzrostu z grupy retardantów. Są to środki, które regulują gospodarkę hormonalną roślin ograniczając wydłużanie się źdźbeł. Dodatkowo, korzystnie wpływają na syntezę chlorofilu oraz stymulują wzrost korzeni i krzewienie zbóż.

Obecnie na polskim rynku zarejestrowane są 43 środki zapobiegające wyleganiu zbóż, których skład opiera się na czterech substancjach aktywnych, różniących się budową i sposobem działania. Jak wynika z zestawienia w tabeli 1 dostępnych jest 13 bioregulatorów zawierających chlorek chloromekwatu (CCC), 9 retardantów zawierających etefon, aż 19 z trineksapakiem etylu i 2 antywylegacze zawierające mieszaninę chlorku mepikwatu z proheksadionem wapnia. Wszystkie te środki zalecane są do stosowania w pszenicy ozimej, a większość z nich także w pszenżycie ozimym.

Preparaty zawierające chlorek chloromekwatu (CCC) wnikają do opryskanych roślin przez liście i korzenie, a następnie przemieszane są do stożków wzrostu. Chlorek chloromekwatu wpływa na produkcję hormonów wzrostowych, skracając dolne międzywęźla, i dlatego zabiegi tymi właśnie środkami należy rozpocząć od fazy uwalniania się pierwszego kolanka od węzła krzewienia. Tempo przemieszczania CCC w roślinie jest w dużym stopniu uzależnione od warunków pogodowych w czasie zabiegu, zwłaszcza temperatury. Nie powinna ona być niższa niż 100C, a im jest wyższa tym działanie preparatu jest skuteczniejsze.

W tej grupie środków znajdują się bioregulatory zawierające od 620 do 750 g CCC w 1 l preparatu. Wśród nich są między innymi: Adjust SL, Antywylegacz Płynny 675 SL, CCC 720 SL, Antek 725 SL, Refuktor 750 SL. Obecnie w Polsce nie ma środków zawierających chlorek chloromekawtu, które można by było zastosować w uprawach jęczmienia ozimego.

Retardanty zawierające etefon (np.: Cerone 480, Epho Top, Nutefon 480 SL, Retar 480 SL, Etefo 480 SL) hamują aktywność hormonów wzrostu w roślinie. Substancja ta powoduje skrócenie i usztywnienie wyższych międzywęźli, dlatego preparaty te działają najlepiej w okresie wydłużania się źdźbła (od fazy trzeciego kolanka zbóż). Etefon działa krótko (od 2 do 5 dni) i skutecznie skraca międzywęźla, na które został zastosowany. Optymalna temperatura działania etefonu to 15-20°C. Są to środki w formie koncentratu rozpuszczalnego w wodzie zawierające 480 g etefonu w 1 l preparatu. Większość bioregulatorów z tej grupy można aplikować we wszystkich zbożach ozimych oraz dodatkowo w pszenicy i jęczmieniu jarym. Jedynie środki Baia P i Padawan można stosować w pszenicy ozimej oraz w jęczmieniu ozimym i jarym. Etefon nie jest zalecany w uprawie owsa.

Najliczniejszą grupę bioregulatorów stanowią środki zawierające trineksapak etylu. Substancja ta pobierana jest głównie przez liście i źdźbła zbóż i przenoszona do tkanek merystematycznych, zapobiegając nadmiernemu wydłużaniu się międzywęźli. Najsilniejszemu skróceniu ulegają międzywęźla rosnące najintensywniej w czasie zastosowania preparatu. Najlepiej stosować trineksapak etylu od końca krzewienia do liścia flagowego zbóż. Najlepsze efekty uzyskuje się, gdy jest on aplikowany w temperaturze 10-15°C, kiedy łan jest suchy i aktywnie rośnie.

Preparaty zawierające trineksapak etylu występują w formie koncentratu do sporządzania emulsji wodnej. Wśród nich są środki zawierające 175 g substancji aktywnej w 1 l preparatu (Bold 175 EC, Optimus 175 EC i Optimus Super 175 EC). Pozostałe zawierają 250 g trineksapaku etylu w 1 l środka (np. Felix 350 EC, Modan 250 EC, Moddus Start 250, Stiff 250 EC)

W ostatnim czasie na polskim rynku pojawiła się dodatkowo mieszanina proheksadionu wapnia i chlorku mepikwatu (Medax Top 350 SC, Canopy). Substancje te hamują wytwarzanie giberelin wpływających na wydłużanie się komórek. W wyniku stosowania tych substancji następuje pogrubienie ścian komórkowych i zwiększenie średnicy źdźbeł. Ponadto, środki te wpływają na intensywniejszy wzrost korzeni roślin zwiększając ich zdolność do pobierania z gleby wody i substancji pokarmowych. Bioregulatory zawierające mieszaninę proheksadionu wapnia z chlorkiem mepikwatu zalecane są w uprawie pszenicy i pszenżyta ozimego. Najskuteczniej działają w temperaturach od 5° do 20°C oraz niezależnie od intensywności nasłonecznienia. Środki te występują w formie koncentratu w postaci stężonej zawiesiny służącej do rozcieńczania wodą. Należy je stosować tylko jeden raz w sezonie wegetacyjnym od początku wzrostu źdźbła lub w fazie liścia flagowego.

Dla zwiększenie efektywności działania bioregulatorów można stosować również ich mieszaniny. Nie ma zbyt wielu informacji na ten temat. Obecnie jedynie mieszanie bioregulatora Cycocel 750 SL z Medax Top 350 SC jest zalecana w uprawie pszenicy ozimej i żyta ozimego. Dodatkowo jeszcze producenci podają informacje o możliwości stosowania etefonu (Cerone 480 SL) po wcześniejszym zastosowaniu CCC (Antywylegacz Płynny 675 SL). W obu wymienionych przypadkach należy uwzględnić stosowanie tych środków w niższych od zalecanych dawkach.

W celu uzyskania zadowalającego efektu stosowania bioregulatorów, środki te należy aplikować zgodnie z ich instrukcją. Etykieta produktu zawiera bowiem ważne informacje dotyczące zakresu dawek i terminów stosowania, by dany środek był skuteczny i bezpieczny dla rośliny uprawnej.

 

Tabela 1. Bioregulatory zalecane z zbożach (zgodnie z wykazem na stronie Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi,  www.bip.minrol.gov.pl z dn. 19.02.2016)

Substancja aktywna Nazwa bioregulatora Dawka s.ag/l Roślina uprawna*
chlorek chloromekwatu Adjust SL 620 po, to, zo, jj
Manipulator SL
Antywylegacz Płynny 675 SL 675 po, to, zo, pj, os
CCC 720 SL 720 po, pj
Jadex-O-720 SL po
Antek 725 SL 725 po, pj
Antywylegacz Płynny 725 SL po, to, zo, pj, os
Shorti 725 SL
Cycocel 750 SL 750 po, zo
Cekwat 750 SL po, to, zo, pj, os
Reduktor 750 SL
Stabilan 750 SL
Stabilator 750 SL
etefon Baia P 480 po, jo, jj
Padawan
Cerone 480 SL po, to, jo, zo, jj
Certes 480 SL po, to, jo, zo, pj, jj
Epho Top
Etefo 480 SL
Etephon
Nutefon 480 SL
Retar 480 SL
trineksapak etylu Bold 175 EC 175 po, zo, to, jj
Optimus 175 EC po, to, jo, zo, jj, os
Optimus Super 175 EC
Moddus Start 250 250 po, to, jo, zo, jj, zj
Consul 250 EC po, to, jo, jj
Cuadro 250 EC
Heltar 250 EC
Heltrin 250 EC
Modan 250 EC
Stiff 250 EC
Trexstar 250 EC
Trineksapak 250 EC
Felix 250 EC po, to, jo, zo, pj, jj, os
Chiffchaff 250 EC
Midas 250 EC
Moddus 250 EC
Proteg 250 EC
Stunt 250 EC
Trinex 250 EC
chlorek mepikwatu, proheksadion wapnia Canopy 30050 po, to
Medax Top 350 SC

po – pszenica ozima, to – pszenżyto ozime, jo – jęczmień ozimy, zo – żyto ozime, pj – pszenica jara, jj – jęczmień jary, os – owies siewny, zj – żyto jare

Advertisement
1 reply

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.