Jak ratować zmęczoną glebę?

Jak ratować zmęczoną glebę?

Duży udział zbóż w strukturze zasiewów generuje konieczność ich uprawy w uproszczonych zmianowaniach, a nierzadko w monokulturze, co skutkuje spadkiem żyzności gleby, określanym mianem „zmęczenia gleby” oraz produkcyjności roślin. Uprawa zbóż w monokulturze i wieloletnie przyorywanie słomy, zmniejszają ilość oraz zubażają różnorodność materii organicznej gleby. Efektem są zmiany właściwości fizykochemicznych gleby i zmniejszenie jej aktywności biologicznej. Obniżeniu ulega pH gleby, wzrasta zagęszczenie gleby i pogarsza się jej struktura, wpływając niekorzystnie na ruch wody w glebie oraz przemiany i dostępność składników pokarmowych. Narasta występowanie chorób, zwiększa się zachwaszczenie. Jednym z możliwych sposobów utrzymania dodatniego bilansu materii organicznej w tych warunkach jest wnoszenie do gleby słomy. Jednak wieloletnie przyorywanie samej słomy zmniejsza ilość, a przede wszystkim zubaża różnorodność materii organicznej gleby. Wprowadzanie do gleby rozdrobnionej słomy z dodatkiem N_min. lub preparatów mikrobiologicznych wydaje się być szczególnie przydatnym sposobem regeneracji tak niekorzystnego  stanowiska.

Od kilkunastu lat, w Katedrze Podstaw Produkcji Roślinnej i Doświadczalnictwa Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego w Bydgoszczy, realizowane są badania, których celem jest m.in. poznanie wpływu użyźniania gleby słomą z wykorzystaniem N lub użyźniacza UG_max na plonowanie pszenicy ozimej w zależności od stanowiska. Ich wyniki wykazały większą efektywność plonotwórczą ww. sposobów użyźniania gleby w mało korzystnych warunkach. Na słabym stanowisku, po przedplonie zbożowym i nawożeniu azotem w dawce 140 kg N∙ha^-1, zasadnym okazało się zastosowanie słomy wraz z N lub UG_max. W rezultacie przyorania słomy z azotem uzyskano  przyrost plonu ziarna pszenicy o 0,75 t∙ha^-1 (tj. o 14,3%) w stosunku do stanowiska kontrolnego bez słomy. Natomiast aplikacja na słomę preparatu  UG_max zwiększyła plon o 1,19 t∙ha^-1 (tj. o 22,7%).

Łączne stosowanie UG_max i słomy zwiększyło ogólną liczebność mikroorganizmów w glebie o 58% w zmianowaniu i 69% w monokulturze. Wzrost liczebności bakterii przy jednoczesnym ograniczeniu populacji grzybów poprawił stan fitosanitarny gleby o 69%. Wykazano również, że wnoszenie do gleby słomy w monokulturze poprzedzone aplikacją użyźniacza glebowego zwiększało, pomimo braku nawożenia słomy azotem, zawartość tego składnika w glebie. W rezultacie trzyletnich badań stwierdzono przyrost plonu ziarna pszenicy ozimej uprawianej w monokulturze o 0,52 t∙ha^-1 pod wpływem stosowania słomy, oraz o 1,98 t∙ha^-1 w efekcie łącznego stosowania słomy i UG_max

Wyniki przedstawionych badań wykazują, że negatywne dla produkcji i środowiska skutki, można ograniczyć m.in. stosując działania proekologiczne, wykorzystując do tego celu słomę i sprawdzony, dobrej jakości preparat mikrobiologiczny.

dr hab. inż. K. Kotwica

P.P.HU. „BOGDAN”

www.ugmax.pl