KUKURYDZA W SIEWIE PUNKTOWYM

Dr hab. inż. Tomasz Piskier prof. nadzw.
Katedra Agrobiotechnologii
Politechnika Koszalińska
Dr inż. Tomasz R. Sekutowski
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – PIB w Puławach

KUKURYDZA W SIEWIE PUNKTOWYM

Kukurydza jest gatunkiem przeżywającym obecnie swoisty renesans. Po pewnej stabilizacji w wielkości i znaczeniu jej produkcji, obecnie odnotowujemy bardzo wyraźny wzrost zainteresowania tą rośliną. Przyczyną tego zjawiska może być powstawanie nowych odmian dostosowanych do uprawy na ziarno nawet w rejonach Polski północnej. Inną przyczyną jest rosnące znaczenie odnawialnych źródeł energii i wykorzystania biomasy z kukurydzy np. do produkcji biogazu.

Poszukiwania nowych technologii

Technologia produkcji kukurydzy ulega wieloaspektowym modyfikacjom. Głównymi płaszczyznami tych zmian są nawożenie oraz uprawa roli. W nawożeniu szczególny nacisk położony jest obecnie na opracowanie kompleksowych nawozów, głównie o tzw. przedłużonym działaniu. Nawozy te umożliwiają odżywianie roślin w okresie, w którym nie ma możliwości (ze względu na wysokość roślin) zastosowania nawożenia pogłównego. Wprowadzone są nowoczesne technologie aplikacji nawozu w sposób umożliwiający jego optymalne wykorzystanie. Nawozy oraz mikronawozy często aplikowane są podczas siewu i umieszczane w bezpośrednim sąsiedztwie nasion kukurydzy. Pewnym modyfikacjom podlega również sam siew, a właściwie rozmieszczenia roślin kukurydzy na polu.

Jak szerokie międzyrzędzia?

Przyjęła się zasada, że kukurydzę ze względu na bardzo duże wymagania świetlne należy wysiewać w rzędy oddalone od siebie o 75 cm. Technologia taka uznawana jest za standardową, powoduje jednak dość duże zagęszczenie roślin w rzędach. Pojawiają się technologie, w których szerokość międzyrzędzia wynosi 45 cm, a nawet około 30 cm. Zmniejszenie szerokości międzyrzędzia umożliwia zmniejszenie odległości pomiędzy roślinami w rzędzie i ograniczenie wzajemnej konkurencji.

Ocena jakości siewu

Oceniając jakość siewu kukurydzy w praktyce stosuje się daleko idące uproszczenie. Uwzględnia się obsadę roślin na jednostce powierzchni (m2 lub ha) oraz średnią odległość między roślinami w rzędzie. Bardziej dociekliwi plantatorzy zwracają również uwagę na ilość roślin wysianych podwójnie i tzw. przepusty – czyli miejsca w których zgodnie z założeniem powinny znajdować się rośliny ale nie zostały tam wysiane. Takie podejście do tematu siewu ma najczęściej charakter zgubny i daje nam jedynie przybliżony obraz jakości wysiewu. Pełna ocena jakości wysiewu, powinna poza wymienionymi parametrami, ocenić również równomierność rozmieszczenia przestrzennego roślin. Można w tym celu zastosować odchylenie standardowe. Jest to parametr statystyczny, który ocenia jak szeroko wartości danej cech rozrzucone są wokół wartości średniej. Stosując tą definicję do oceny jakości siewu, możemy (oczywiście z pewnym uproszczeniem) przyjąć, że odchylenie standardowe umożliwia ocenę równomierności rozmieszczenia nasion kukurydzy w rzędzie.

Badania polowe

Badania polowe przeprowadzono w 2014 roku przy użyciu dwóch siewników. W celu zróżnicowania jakości wysiewu zastosowano nowoczesny siewnik zapewniający bardzo dobrą jakość wysiewu. Siewnik ten (technologia A) pracował z zalecaną prędkością roboczą wynoszącą 14 km/h. Jako drugi siewnik użyto typowego siewnika powszechnie stosowanego do siewu kukurydz, który pracując z prędkością roboczą 7-8 km/h, zapewniał dobrą jakość siewu (technologia B). W celu „pogorszenia” jakości siewu zwiększono prędkość roboczą typowego siewnika do 14 km/h, uzyskując w ten sposób jakość siewu określoną jako „dostateczną” (technologia C).

Podczas siewu planowano obsadę roślin na poziomie 7,5 szt./m2. W technologii A wysiano o 2,3% więcej roślin niż było planowane, w technologii B wysiano o ponad 8% więcej roślin, natomiast w technologii C wysiano mniej roślin niż było to zaplanowane o 6,7%. Odległości pomiędzy roślinami w rzędzie były zbliżone i wynosiły od 16,7 cm w technologii B do 18,6 cm w technologii C.

Na szczególną uwagę zasługuje jednak wspomniana wcześniej wartość odchylenia standardowego nazwana umownie w tabeli odchyleniem standardowym rozmieszczenia roślin. W technologii A wartość ta jest najmniejsza, co oznacza, że odległości pomiędzy roślinami w rzędzie są wyrównane. Technologia B charakteryzuje się wyraźnie większą wartością odchylenia, natomiast największe odchylenia stwierdzono w technologii C.

Cechami, które bardzo łatwo jest zauważyć podczas oceny zasiewu jest występowanie miejsc z podwójnymi roślinami oraz przepustów. Technologia A nie miała przepustów, natomiast wysiew podwójny roślin dotyczył 0,58%. W technologii B roślin wysianych podwójnie było 1,84% przepustów ponad 3%. Technologia C powodowała powstawanie 2,9% miejsc z podwójnymi roślinami oraz 3,9% przepustów. Szczegółowe badania dotyczące rozmieszczenia roślin umożliwiły również określenie ilości roślin wysianych zbyt gęsto i zbyt rzadko. Za rośliny wysiane zbyt gęsto uznaje się te, które oddalone są od siebie o wartość mniejszą niż połowa średniej odległości pomiędzy roślinami wysianymi w danej technologii. Za rośliny wysiano zbyt rzadko uznaje się te, które oddalone są od siebie więcej niż połowa wartości średniej. Przykład: jeżeli odległość średnia wynosi 10 cm, to rośliny wysiane zbyt gęsto oddalone są od siebie o mniej niż 5 cm, a zasiane zbyt rzadko oddalone są od siebie ponad 15 cm.

Ogólnie można stwierdzić, że w technologii A łącznie wadliwie wysiano 4,08% roślin, w technologii B – 14,71 % natomiast w technologii C aż 19,12%.

Wymiernym efektem jakości siewu jest wielkość plonu. Technologia A pozwoliła na uzyskanie plonu ziarna wielkości 12,44 t/ha, technologia B – 11,24 t/ha, natomiast technologia C – 8,90 t/ha.

Co decyduje o plonie?

Odwieczne pytanie „Co zadecydowało o wielkości plonu?”. Przeprowadzono badania korelacyjne pozwalające określić jaka jest zależność pomiędzy badaną cechą, a plonem kukurydzy. Innymi słowy w jakim stopniu dana cech wpłynęła na wielkość plonu.

Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że na wielkość plonu kukurydzy przede wszystkim wpłynęła równomierność rozmieszczenia roślin (analizowana odchyleniem standardowym). Korelacja tej cech z plonem wyniosła -0,954 co oznacza, że im mniejsza wartość odchylenia standardowego oceniającego równomierność wysiewu tym plon jest większy. Można to interpretować również w taki sposób, że im równomierność wysiewu jest większa tym większy jest plon. Drugim parametrem decydującym o wielkości plonu była suma wadliwie wysianych roślin, a w szczególności roślin wysianych zbyt gęsto i podwójnie. Warto zwrócić uwagę, że podobnie wpływała średnia odległość między roślinami w rzędzie. O wielkości plonu w stosunkowo najmniejszym stopniu zadecydowało zbyt rzadkie rozmieszczenie roślin oraz przepusty.

Podsumowanie

Mając na względzie uzyskanie zadowalającego plonu ziarna kukurydzy należy zwrócić szczególną uwagę na jakość wykonanego siewu. Należy zastosować technologię umożliwiającą równomierne rozmieszczenie roślin w rzędach, unikając przy tym przepustów, wysiewów podwójnych oraz nadmiernego zagęszczenia lub rozluźnienia obsady roślin. Syntetyczną miarą umożliwiającą dokładną ocenę siewu może być odchylenie standardowe równomierności rozmieszczenia roślin. Pamiętać należy, że jego wartość powinna być jak najmniejsza. Oznacza to, że rośliny wysiane są w równych odstępach, co gwarantuje uzyskanie maksymalnego plonu w danych warunkach agrotechnicznych.

Reakcja kukurydzy na jakość siewu

Badana cecha

Technologia

A

B

C

Obsada [szt./m2]

7,67

8,11

7,00

Różnica w stosunku do planowanej ilości wysiewu [%]

+2,3

+8,1

-6,7

Średnia odległość między roślinami [cm]

17,3

16,7

18,6

Odchylenie standardowe rozmieszczenia roślin

4,623

8,755

11,446

Miejsca z podwójnymi roślinami [ %]

0,58

1,84

2,91

Przepusty [%]

0,0

3,07

3,88

Rośliny zasiane zbyt gęsto[ %]

0,58

3,67

6,90

Rośliny zasiane zbyt rzadko [%]

2,92

6,13

5,53

Suma roślin wysianych wadliwie [%]

4,08

14,71

19,12

Plon ziarna [t/ha]

12,44

11,24

8,90

Korelacja Plon / średnia odległość między roślinami

0,689

Korelacja Plon / odchylenie standardowe rozmieszczenia roślin

-0,954

Korelacja Plon / rośliny wysiane podwójnie

-0,519

Korelacja Plon / przepusty

-0,350

Korelacja Plon / rośliny wysiane zbyt gęsto

-0,735

Korelacja Plon / rośliny wysiane zbyt rzadko

-0,447

Korelacja Plon / suma roślin wysianych wadliwie

-0,790

Advertisement
1 reply

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.