Metoda dawek dzielonych w herbicydowej ochronie buraka

Konieczność starannej ochrony przed zachwaszczeniem jest nieodłącznym elementem uprawy buraka cukrowego. Niewielkie zagęszczenie roślin, powolny początkowy wzrost buraka oraz długi okres wegetacji sprzyjają intensywnemu rozwojowi chwastów. Chwasty konkurują z burakami o światło, wodę i składniki pokarmowe, są żywicielami chorób i szkodników, utrudniają zbiór zwiększając straty podczas przechowywania, utrudniają czyszczenie korzeni.

Współczesna technologia ochrony buraków cukrowych przed chwastami opiera się na stosowaniu herbicydów w systemie dawek dzielonych. Jest on oparty wyłącznie na zabiegach nalistnych, daje największą gwarancję uzyskania zadowalającej ochrony buraka w okresie od wschodów do zakrycia międzyrzędzi. W uprawie buraka cukrowego stosując trzykrotne zabiegi herbicydowe w krótkich odstępach czasu 5- 12 dni. Istotą systemu dawek dzielonych jest stosowanie herbicydów w kilku zabiegach zmniejszonymi dawkami środków che­micznych w porównaniu do maksymalnie zalecanych.

Każdy z trzech zabiegów jest tak samo ważny dla skutecznej ochrony plantacji:

I zabieg – ma za zadanie zniszczenie jak największej liczby chwastów, zarówno tych skiełkowanych jak i kiełkujących w glebie. Równocześnie nie może powodować zahamowania lub uszkodzenia wschodzących buraków; II zabieg – ma na celu zniszczenie wszystkich chwastów na plantacji, zarówno z nowych wschodów, jak i tych, które mogły pozostać po wcześniejszym zabiegu; III zabieg – zwalcza chwasty pozostałe na polu oraz zabezpiecza przed zachwaszczeniem wtórnym.

Tylko w ten sposób najłatwiej trwale niszczyć chwasty i zapobiec nowej fali ich wschodów. Młode chwasty są bardzo wrażliwe na stosowanie herbicydów. Powierzchnia ich asymilacji jest bardzo mała, a system korzeniowy słabo rozwinięty. Do zabiegów nalistnych należy przystąpić kiedy uznamy, że wzeszło jak najwięcej chwastów. Często zdarza się, że zabieg jest zbyt wczesny i po jego wykonaniu następuje fala ponownych wschodów. Jeśli jest za późny, nie zwalcza chwastów w zaawansowanych fazach wzrostu. O powodzeniu stosowania herbicydów w dużej mierze decyduje termin ich stosowania. Określa się go na podstawie fazy rozwojowej chwastów i w większości przypadków nie zależy od stadium rozwojowego buraka. Herbicydy w dawkach dzielonych stosujemy, gdy chwasty znajdują się w stadium liścieni do fazy 2 liści właściwych.

Warunkiem powodzenia ekonomicznego programu odchwaszczania buraków jest uzyskanie kontroli nad chwastami już po pierwszym zabiegu. Zabieg należy wykonać, gdy temperatura przy gruncie nie jest wyższa niż 20°C. Jeżeli temperatura w czasie dnia nie pozwala na wykonanie zabiegu – opryskiwanie najlepiej przeprowadzić wieczorem.

Podczas wegetacji roślin uprawnych można wyodrębnić okres, w którym rośliny są szczególnie narażona na silną konkurencję ze strony chwastów. Dla buraka cukrowego krytyczny okres konkurencji występuje pomiędzy kiełkowaniem a 8–9 tygodniem po wschodach. Występowanie chwastów w tym czasie powoduje istotne z ekonomicznego punktu widzenia straty w plonie korzeni buraka cukrowego. Jednak wielkość tych strat uzależniona jest od kilku czynników między innymi: od składu gatunkowego chwastów, ich liczebności oraz od terminu ich wschodów w porównaniu do fazy rozwojowej buraka.

System dawek dzielonych umożliwia stosowanie herbicydów w różnych kombinacjach opartych o gotowe mieszaniny wieloskładnikowe lub w formie mieszanin przygotowywanych samodzielnie bezpośrednio przed zabiegiem. Plantator ma możliwość użycia w jednym zabiegu 4 substancji czynnych herbicydów, natomiast w mieszankach herbicydowych nierzadko 5 substancji.

W uprawie buraka cukrowego ochronę herbicydową prowadzi się aplikując herbicyd na glebę

lub na liście. Skuteczne ich działanie warunkuje wykonywanie zabiegów ochronnych w ściśle określonym terminie (dla chwastów jednorocznych – stadium 2–4 liści, dla perzu właściwego faza od 4 do 6 liści – 15–20 cm wysokości). Stosuje się je do momentu zakrycia nie więcej niż 50% międzyrzędzi przez rośliny buraka cukrowego. Są całkowicie selektywne w fazie 2 liści właściwych buraka cukrowego (wcześniejszy zabieg może powodować hamowanie wzrostu buraka).

Zaletą stosowania dawek dzielonych jest obniżenie kosztów poniesionych na ochronę plantacji oraz ograniczenie ujemnych skutków działania substancji chemicznych na środowisko naturalne.

Pełne teksty etykiet środków ochrony roślin są dostępne na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, w zakładce: Informacje Branżowe ® Produkcja Roślinna ® Ochrona Roślin ® Wyszukiwarka i etykiety środków ochrony roślin.

Bogusława Jaśkiewicz

IUNG-PIB Puławy