Siew bezpośredni kukurydzy – zalety i wady.

Dr inż. Andrzej BISKUPSKI
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu
ul. Orzechowa 61, 50-540 Wrocław
Telefon: (071) 363-87-07 wew. 109
e-mail: a.biskupski@iung.wroclaw.pl

Siew bezpośredni kukurydzy – zalety i wady.

Drożejące środki produkcji oraz wzrost nakładów energetycznych wymuszają coraz częściej na rolnikach decyzje dotyczące zmian w systemie uprawy roli, lub całkowitego zaniechania uprawy, czyli siewu bezpośredniego w glebę nie uprawioną.

Rozróżnia się trzy główne metody uprawy gleby. Pierwszą metodą jest konwencjonalna (tradycyjna) metoda z użyciem pługa, która jest jesz­cze dzisiaj praktykowana w Środkowej Europie w około 85%. Drugą metodą jest metoda uproszczona o ograniczonej liczbie zabiegów, wykonywana maszynami uprawo­wymi, zestawami uprawowymi i uprawowo-siewnymi. Jest ona praktykowana w około 15%. Trzecia metodą – tak zwana. uprawa zerowa, uważana przez niektórych naukowców jedną z alternatyw uproszczenia technologii uprawy roli, polegająca na przygotowaniu pola pod zasiew wyłącznie przez zastosowanie herbicydów na ściernisko i wykonanie siewu specjalnym siewnikiem tzw. siewu bezpośredniego.

Do głównych zalet stosowania siewu bezpośredniego w kukurydzy należy:

  • zapobieganie erozji wodnej i wietrznej gleby,

  • ograniczenie strat wody w glebie,

  • umożliwienie szybkiego i terminowego siewu,

  • małe zapotrzebowanie na energię i robociznę,

  • większa zawartość humusów,

  • zwiększenie nośności gleby, czyli odporności na ugniatanie,

  • poprawę struktury i życia biologicznego gleby,

  • mniejsze zanieczyszczenie powietrza poprzez obniżenie emisji spalin oraz dwutlenku węgla,
  • ponadto, resztki roślinne na polu są schronieniem i źródłem pokarmu dla zwierząt.

Negatywnymi cechami stosowania uprawy zerowej w kukurydzy jest:

– obniżenie plonowania roślin w przypadku długotrwałego stosowania tej uprawy,

  • groźby nasilenia chorób, szkodników i zachwaszczenia plantacji,

  • zwiększone zawartości substancji organicznej w górnych warstwach profilu glebowego,

  • konieczność stosowania większych dawek azotu (ok. 25%),

  • powolniejsze ogrzewanie się gleby wiosną,

– niezbyt korzystne oddziaływanie słomy i resztek pożniwnych na kiełkowanie i wzrost roślin następczych.

wykres

Wykres 1. Ekonomiczna i ekologiczna ocena różnych systemów uprawy roli (Zimny L.)

W latach 2013-2015 w Stacji Doświadczalnej IUNG-PIB w Jelczu-Laskowicach na glebie kompleksu żytniego dobrego przeprowadzono badania nad wpływem stosowania różnych międzyplonów oraz uprawy tradycyjnej i siewu bezpośredniego na plon ziarna kukurydzy (Tab. 1-3).

Tabela 1. Wpływ różnych międzyplonów i systemów uprawy roli na plon ziarna (t ha-1) kukurydzy w 2013 roku (przedplon: pszenica ozima).

Uprawa

Kontrola

Międzyplony

Średnia

Średnia bez kontroli

rzepak oz.

żyto oz.

żyto oz. + wyka

tradycyjna

zerowa

8,94

8,19

9,81

9,00

8,51

8,31

8,30

7,92

8,89

8,36

8,87

8,41

Średnia

8,57

9,41

8,41

8,11

8,62

8,64

Tabela 2. Wpływ różnych międzyplonów i systemów uprawy roli na plon ziarna (t ha-1) kukurydzy w 2014 roku (przedplon: pszenica ozima).

Uprawa

Kontrola

Międzyplony

Średnia

Średnia bez kontroli

rzepak oz.

żyto oz.

żyto oz. + wyka

tradycyjna

zerowa

8,47

7,28

9,84

8,24

9,00

8,07

9,46

8,14

9,19

7,93

9,43

8,15

Średnia

7,88

9,04

8,54

8,80

8,56

8,79

Tabela 3. Wpływ różnych międzyplonów i systemów uprawy roli na plon ziarna (t ha-1) kukurydzy w 2015 roku (przedplon: pszenica ozima).

Uprawa

Kontrola

Międzyplony

Średnia

Średnia bez kontroli

rzepak oz.

żyto oz.

żyto oz. + wyka

tradycyjna

zerowa

7,62

7,28

7,85

7,80

7,57

7,36

7,70

7,79

7,69

7,56

7,71

7,65

Średnia

7,45

7,83

7,47

7,75

7,62

7,68

Wpływ międzyplonów oraz sposobów uprawy roli na plonowanie ziarna kukurydzy przedstawiają tabele 1 – 3. Nie we wszystkich latach wykazano istotny wpływ badanych czynników na plonowanie roślin. W pierwszym roku badań (2013) w wariancie z pszenicą ozimą jako przedplonem, najwyższe wyniki uzyskano po zastosowaniu uprawy tradycyjnej (8,89 t.ha-1). Z międzyplonów najkorzystniej wypadł rzepak ozimy wysiewany po zbiorze pszenicy ozimej (9,81 t.ha-1), natomiast najniższe plony uzyskano na kontroli (8,57 t.ha-1). Międzyplon rzepaku na uprawie tradycyjnej przyczynił się do uzyskania najwyższych plonów ziarna kukurydzy, natomiast na uprawie zerowej najwyższe plony uzyskano po życie i życie z wyką (tab. 1). Również w 2014 roku najlepiej plonowała kukurydza po zastosowaniu uprawy tradycyjnej (9,19 t.ha-1), a istotnie niższe plony uzyskano po siewie bezpośrednim (7,93 t.ha-1). Z zastosowanych międzyplonów najlepszy efekt w plonie kukurydzy przyniósł rzepak (9,04 t.ha-1) (tab. 2). W trzecim roku badań nie stwierdzono istotnego wpływu upraw na plonowanie ziarna kukurydzy (tab. 3). Dobrym międzyplonem w tym roku okazał się podobnie jak w latach poprzednich, rzepak.

Niższe plony kukurydzy i brak istotnych różnic miedzy uprawami w ostatnim roku badań, spowodowany był najprawdopodobniej niekorzystnymi warunkami pogodowymi. Należy zaznaczyć, że w tym roku badań, a zwłaszcza w miesiącu lipcu i sierpniu wystąpiły bardzo wysokie temperatury powietrza z jednocześnie małą ilością opadów. To spowodowało, że plony kukurydzy były najniższe z badanych trzech lat.

Generalnie należy stwierdzić, że wraz ze spłycaniem uprawy plon kukurydzy również malał.

Ocena ekonomiczna stosowania siewu bezpośredniego

Każda nowa technologia uprawy roślin budzi wątpliwości mię­dzy innymi dotyczące opłacalności jej stosowania. Wyniki ekono­miczne stosowania siewu bezpośredniego w stosunku do uprawy tra­dycyjnej są podobnie rozbieżne, jak wyniki w plonowaniu roślin, gdyż są one uzależnione od wysokości plonów. Przy siewie bezpoś­rednim należy się liczyć z większymi nakładami na herbicydy, na­wozy oraz nasiona, natomiast przy uprawie tradycyjnej na robo­ciznę, energię i maszyny. Notowano zarówno dodatni efekt ekono­miczny stosowania siewu bez uprawy roli, jak i ujemny.

Pełnego obrazu stosowania ograniczeń w uprawie roli nie można uzyskać szybko, lecz po wielu latach prowadzenia doświad­czeń w różnych warunkach glebowo-klimatycznych i ekonomicznych oraz z uwzględnieniem trudno wymiernych korzyści ekologicznych.

W ostatnich latach zwiększyło się zainteresowanie rolników konserwującym systemem uprawy roli, polegającemu na pozostawieniu resztek pożniwnych na powierzchni i tylko częściowym wymieszaniu ich z glebą (mulczowanie). Chroni to powierzchnię gleby przed nadmiernym parowaniem, zmniejsza straty azotu zimą, polepsza żyzność gleby i zwiększa jej aktywność biologiczną.

Advertisement
0 replies

Leave a Reply

Want to join the discussion?
Feel free to contribute!

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.