Wiosna, czy to dobry termin na zwalczanie chwastów w rzepaku ozimym?
mgr Marek Badowski
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa- Państwowy Instytut Badawczy
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli
Orzechowa 61, 50-540 Wrocław
e-mail: m.badowski@iung.wroclaw.pl
Wiosna , czy to dobry termin na zwalczanie chwastów w rzepaku ozimym?
Rzepak ozimy jest rośliną wymagającą od rolników starannej uprawy gleby przygotowującej pole pod zasiew oraz prawidłowej pielęgnacji już od samego początku wegetacji, ponieważ błędy popełnione w agrotechnice wpłyną negatywnie na prawidłowy rozwój roślin oraz możliwość uzyskania wysokich i dobrej jakości plonów.
Rzepak ozimy należy do roślin reagujących wyraźnym obniżeniem plonowania spowodowanego przez konkurujące z rośliną uprawną chwasty, zwłaszcza gdy występują szczególnie uciążliwe gatunki, jak maruna bezwonna czy przytulia czepna ale niekorzystne działanie powoduje również masowe zachwaszczenie plantacji fiołkiem polnym, gwiazdnicą pospolitą i bodziszkiem drobnym.
Praktyka nakazuje aby chwasty w uprawie rzepaku zwalczać już na samym początku wegetacji jesienią. Jednak nie wszyscy rolnicy przestrzegają tych zaleceń, zwłaszcza gdy wykonali siew rzepaku w opóźnionym terminie. Również niekorzystne warunki pogodowe mogą utrudnić prawidłowe wykonanie wszystkich zabiegów ochrony roślin. Jeżeli na plantacjach rzepaku ozimego nie wykonano zabiegów zwalczania chwastów jesienią to nie należy się dziwić, że na wiosnę będziemy mieli duży problem z masowo występującymi i najczęściej już w początkowych fazach kwitnienia, takimi gatunkami, jak tasznik pospolity, tobołek polny, gwiazdnica pospolita, jasnoty, przetaczniki, bodziszki itp. Szczególnie groźne dla upraw będą zaawansowane w rozwoju chwasty rumianowate (zwłaszcza maruna bezwonna), przytulia czepna, chaber bławatek i ostrożeń polny. Chwasty mogą wystąpić również na plantacjach, na których jesienią zostały wykonane zabiegi ochrony roślin.
Okres zimowy charakteryzuje się występowaniem niekorzystnych warunków zwłaszcza dla wegetacji roślin uprawnych. Zmienne warunki pogodowe panujące podczas zimy wpływają na stan plantacji rzepaku ozimego wiosną. Przy niewielkiej okrywie śniegu i dużych spadkach temperatury nawet dobrze rozwinięte rośliny narażone są na wymarznięcie, zwłaszcza gdy powtarzające się odwilże prowadzą do wznowienia wegetacji i rozhartowania roślin. Na przedwiośniu rośliny rzepaku będą osłabione i dodatkowo narażone na konkurencję ze strony intensywnie rozwijających się chwastów, które dzięki swoim dużym zdolnością adaptacyjnym lepiej potrafią przetrwać okres zimowy oraz szybciej od roślin uprawnych rozwijać się na wiosnę.
Odpowiedź na pytanie o to czy termin wiosenny jest dobrym terminem na zwalczanie chwastów jest uzależniona od tego czy przeprowadzono zabiegi ochrony roślin w okresie jesiennym i jaka była skuteczność chwastobójcza stosowanych środków. Należy wyraźnie podkreślić, że podstawowym i optymalnym terminem, w którym rolnicy powinni wykonywać zabiegi zwalczania chwastów w rzepaku ozimym jest termin jesienny. Natomiast zabiegi wiosenne należy traktować jako uzupełnienie prawidłowej ochrony roślin. Oczywiście jeżeli w uprawie rzepaku ozimego nie wykonano zabiegów zwalczania chwastów jesienią wówczas termin wiosenny będzie optymalnym, jedynym i ostatecznym terminem na wykonanie tych zabiegów. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wykonane wczesną wiosną nawożenie azotowe wpłynie na szybszy rozwój nie tylko roślin rzepaku ozimego ale również i chwastów pozostałych na polu. Z tego względu nie należy opóźniać zabiegów chemicznej ochrony roślin, gdyż szybko rozwijające się chwasty, po wykształceniu organów generatywnych będą mało wrażliwe na stosowane herbicydy. Brak ochrony jesienią jest dużym błędem, który znacznie ogranicza skuteczność zabiegów wykonywanych na wiosnę, zwłaszcza gdy występują z gatunki szczególnie agresywne dla uprawy rzepaku jak np. samosiewy zbóż i perz właściwy.
W przypadku, gdy jesienią nie zwalczano chwastów jednoliściennych, to wiosną należy bezwzględnie przeprowadzić taki zabieg, ale nie później jak do początku strzelania rzepaku w pędy kwiatowe. Do niszczenia samosiewów zbóż, miotły zbożowej oraz perzu właściwego zalecane są graminicydy. Preparaty te skutecznie zwalczają chwasty jednoliścienne jak: samosiewy zbóż, miotłę zbożową, perz właściwy, chwasty prosowate i wyczyniec polny, które wiosną możemy stosować od momentu ruszenia wegetacji do początku wybijania roślin rzepaku w pęd. W handlu znajduje się ponad 30 graminicydów zawierających w swoim składzie jedną 6 występujących substancji czynnych tj. propachizafop, fluazyfop-P-butylowy, chizalofop-P-etylowy, chizalofop-P-tefurylowy, cykloksydym lub kletodym w tabeli 1 podano zalecenia dotyczące stosowania wybranych graminicydów zarejestrowanych w rzepaku ozimym do zwalczania gatunków jednorocznych.
Tabela 1. Dobór graminicydów do zwalczania samosiewów zbóż i miotły zbożowej w rzepaku ozimym w terminie wiosennym.
Preparat | Dawka l/ha | Zwalczany gatunek | Termin stosowania wiosną |
Agil-S 100 EC | 0,5 – 0,7 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | od fazy pełni krzewienia do początku fazy strzelania w źdźbło chwastów jednorocznych (BBCH 25-30) |
Bosiak 100 EC | 0,5 – 0,7 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Buster 100 EC | 0,4 – 0,5 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Digator 100 EC | 0,45 – 0,6 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Elegant 05 EC | 1,0 – 1,2 | miotła zbożowa | |
Focus Ultra 100 EC | 1,0 – 2,0 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Fusilade Forte 150 EC | 0,63 – 0,83 | samosiewy zbóż | |
0,83 | miotła zbożowa | ||
Grapan Extra 40 EC | 2,0 | samosiewy zbóż | |
Jenot 100 EC | 0,4 – 0,5 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Labrador Pro | 0,75 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Lampart 05 EC | 1,0 – 1,5 | samosiewy zbóż | |
1,0 – 2,0 | miotła zbożowa | ||
Pantera 040 EC | 0,6 – 1,0 | samosiewy zbóż | |
Pilot 10 EC | 0,5 – 0,6 | samosiewy zbóż | |
Pilot Max 10 EC | 0,4 – 0,5 | samosiewy zbóż | |
Quick 05 EC | 1,2 | miotła zbożowa | |
Select Super 120 EC | 0,8 | samosiewy zbóż | |
Supero 05 EC | 1,2 | miotła zbożowa | |
Targa 10 EC | 0,4 – 0,5 | samosiewy zbóż | |
Targa Max 10 EC | 0,5 – 0,6 | samosiewy zbóż | |
Targa Super 05 EC | 1,0 – 1,25 | samosiewy zbóż, miotła zbożowa | |
Trivko | 0,75 – 1,0 | samosiewy zbóż | |
1,0 | miotła zbożowa |
Do zwalczania perzu musimy zastosować wyższe dawki graminicydów – zalecenia podano w tabeli 2.
Tabela 2. Dobór graminicydów do zwalczania perzu właściwego w rzepaku ozimym wiosną
Preparat | Dawka l/ha | Termin stosowania wiosną |
Agil-S 100 EC | 1,25 – 1,5 | gdy rośliny perzu wykształciły 3-6 liści (osiągnęły wysokość 15-20 cm) (BBCH 13-16) |
Bosiak 100 EC | 1,25 – 1,5 | |
Digator 100 EC | 1,0 | |
Focus Ultra 100 EC | 4,0 – 5,0 | |
Fusilade Forte 150 EC | 1,7 | |
Grapan Extra 40 EC | 2,0 | |
Labrador Pro | 2,0 | |
Lampart 05 EC | 2,0 – 3,0 | |
Pantera 040 EC | 1,5 – 2,0 | |
Pilot 10 EC | 1,0 – 1,25 | |
Pilot Max 10 EC | 1,0 – 1,25 | |
Targa 10 EC | 1,0 – 1,5 | |
Targa Max 10 EC | 1,0 – 1,5 | |
Targa Super 5 EC | 2,0 – 2,5 | |
Trivko | 2,0 |
Do gatunków chwastów dwuliściennych stwarzających wiosną problemy w uprawie rzepaku zaliczymy: fiołka polnego, masowe występowanie bodziszka drobnego, obserwuje się nasilenie występowanie maku polnego i gatunków rumianowatych, jak również często pojawia się krzywoszyj polny. Większość wymienionych gatunków należy do tzw. piętra dolnego i zwykle uważa się je za mniej szkodliwe, jednak w przypadku masowego ich występowania pogarszają one znacznie warunki rozwoju roślin uprawnych pobierając znaczne ilości składników pokarmowych z gleby i ograniczając przestrzeń życiową tych roślin, które wolniej się rozwijają, są w gorszej kondycji, osłabiony jest wzrost i rozwój organów generatywnych.
Z uwagi na małą liczbę zarejestrowanych substancji aktywnych przeznaczonych do zwalczania gatunków dwuliściennych wiosenna ochrona plantacji rzepaku jest bardzo ograniczona. Do zwalczania takich chwastów jak: maruna bezwonna, rumianki, chaber bławatek i ostrożeń polny, możemy zastosować preparaty zawierające w swoim składzie jako substancję czynną chlopyralid np.: Lontrel 300 SL, Cliophar 300 SL, Effigo, Faworyt 300 SL, Helion 300 SL i Vivendi 300 SL, które należy stosować w rzepaku ozimym wiosną, w dawce 0,3 – 0,4 l/ha od momentu ruszenia wegetacji do początku wykształcania pąków kwiatowych (BBCH 20-50). Słabą stroną tych środków jest brak działania na szereg powszechnie występujących w rzepaku chwastów jak: bodziszek drobny, fiołek polny, gwiazdnica pospolita, przytulia czepna oraz gorczyca polna, tasznik pospolity i tobołki polne.
Natomiast do zwalczania rumianu polnego, rumianku pospolitego, maruny bezwonnej, dymnicy pospolitej, chabra bławatka, ostrożenia polnego, przytulii czepnej (do wysokości 8 cm), rdestów, starca zwyczajnego, psianki czarnej należy stosować preparaty zawierające mieszaninę chlopyralidu z pikloramem, występującą w herbicydach Galera 334 SL, Barka 334 SL, Curlew 334 SL, Cyklop 334 SL, Gala 334 SL i Kratos A w dawce 0,35 l/ha. Wymienione preparaty średnio działają na fiołka polnego, gwiazdnicę pospolitą, jasnoty, mak polny, przytulię czepną (powyżej 9 cm wys.) i bodziszka drobnego. W przypadku zaawansowanych w rozwoju chwastów dwuliściennych należy liczyć się mniejszą ich wrażliwością na działanie środków.
Tabela 2. Dobór herbicydów do zwalczania chwastów dwuliściennych wiosną w rzepaku ozimym
Preparat | Dawka na ha | Termin stosowania |
Cliophar 300 SL | 0,3 – 0,4 l | wiosną od momentu ruszenia wegetacji do fazy początku wykształcania pąków kwiatowych rzepaku BBCH 50 |
Effigo | ||
Faworyt 300 SL | ||
Helion 300 SL | ||
Lontrel 300 SL | ||
Vivendi 300 SL | ||
Barka 334 SL | 0,25 – 0,35 l | wiosną do fazy BBCH 31 |
Cyklop 334 SL | ||
Gala 334 SL | ||
Galera 334 SL | 0,35 l | wiosną BBCH 20-50 |
Curlew 334 SL | ||
Kratos A |
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!