Ziemniaki bez liści czyli skuteczna desykacja
ZIEMNIAKI BEZ LIŚCI CZYLI SKUTECZNA DESYKACJA
dr inż. Tomasz R. Sekutowski1, dr hab. inż. Tomasz Piskier prof. nadzw.2
1Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli, ul. Orzechowa 61, 50-540 Wrocław
e-mail: t.sekutowski@iung.wroclaw.pl
2Katedra Agrobiotechnologii
Politechnika Koszalińska
Desykacja czyli niszczenie nadziemnych, zielonych pędów roślin to ostatni zabieg jaki rolnik powinien wykonać na plantacji tuż przed samym zbiorem bulw ziemniaka.
Desykację przeprowadza się najczęściej w celu łatwiejszego mechanicznego zbioru bulw, dzięki zniszczeniu łęt i zlikwidowaniu zachwaszczenia wtórnego. W sposób pośredni wpływa ona również na jakość bulw, gdyż przyspiesza ich dojrzałość fizjologiczną, przez co zabezpiecza bulwy przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas zbioru i transportu, dzięki szybszemu korkowaceniu skórki. Ponadto desykacja może pośrednio ograniczać porażenie przez choroby grzybowe, tj. zarazę ziemniaka czy rizoktoniozę.
Kiedy rozpocząć desykację ?
Termin w którym należy niszczyć nać ziemniaków zależy głównie od: technologii produkcji, długość okresu wegetacji (czyli głównie od uprawianej odmiany), fazy rozwojowej oraz warunki wilgotnościowo-termicznych panujące w okresie wegetacji. Najlepszym okresem do wykonania desykacji według skali fenologicznej jest faza 89-91 BBCH czyli początek brązowienia i marszczeniem się jagód oraz żółknięcie dolnych partii liści roślin ziemniaka.
Metody niszczenia łęt ziemniaczanych
Najbardziej rozpowszechnione są dwie metody: mechaniczna i chemiczna.
Metoda mechaniczna jest bardzo popularna w małych gospodarstwach, ze względu na niskie nakłady na robociznę oraz w gospodarstwach ekologicznych, ze względu na obostrzenia w stosowaniu chemicznych desykantów. Metoda ta polega na mechanicznym niszczeniu łęt za pomocą rozdrabniaczy łęcin potocznie zwanych orkanami. Rozdrabnianie łęcin ziemniaków odmian wczesnych przeprowadza się zazwyczaj na 7 dni przed zbiorem, odmian średnio wczesnych na 14 dni, natomiast odmian średnio późnych i późnych na 14 do 28 dni przed zbiorem.
Niestety wadą metody mechanicznej jest brak działania fitosanitarnego, szczególnie w sezonach o nie sprzyjających warunkach wilgotnościowo-termicznych. Wadą jest również względnie duża niedokładność, ponieważ przy obfitej naci spowodowanej np. intensywnym nawadnianiem, nawożeniem azotowym czy czynnikiem odmianowym, aż 30 do 50% masy łęcin nie ulega rozdrobnieniu. Wtedy efekt „desykacji” jest bardzo ograniczony, a skórka bulw bardzo powoli „korkowacieje”. Ponadto pozostawione na powierzchni pola „nadal zielone” resztki łęcin mogą stanowić potencjalne źródło zakażenia wtórnego zarodnikami grzyba zarazy ziemniaka. Do zakażenia wystarczy niewielka ilość wilgoci aby zarodniki pływkowe spłynęły po liściach i pędach do gleby, a stamtąd do bulw, doprowadzając w ten sposób do wtórnego porażenia, co skutkuje późniejszymi trudnościami w samym przechowywaniu bulw ziemniaków.
Dlatego zdecydowanie lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie chemicznych dosuszaczy czyli tzw. desykantów czy defoliantów, które powodują szybkie zamieranie nadziemnych pędów roślin ziemniaka.
Metoda chemiczna jest najbardziej efektywną metodą, szczególnie daje bardzo dobre rezultaty w odmianach o bardzo długich i obfitych łętach oraz na plantacjach zachwaszczonych wtórnie, np. chwastnicą jednostronną, komosą białą czy szarłatem szorstkim. Gdy zapytamy plantatora kiedy należy zastosować desykant to najczęściej odpowie, że na 10-21 dni przed planowanym zbiorem bulw ziemniaka. Taka odpowiedz teoretycznie jest poprawna jednak nie do końca, gdyż chemiczna desykacja jest zabiegiem bardziej skomplikowany, ponieważ oprócz funkcji podstawowej czyli wysuszenia naci, zapobiega również przemieszczaniu się grzybów i wirusów z liści i łodyg do bulw. Jednym z wyznaczników desykacji (oprócz oczywiście fazy fenologicznej) jest nalot mszyc (wekltorów chorób wirusowych), dlatego desykację należy wykonać 7-14 dni po głównym, letnim locie mszyc, koniecznie uwzględniając wczesność odmiany oraz jej fazę rozwojową. Głównym czynnikiem decydującym o powodzeniu desykacji jest właściwy stan roślin, tj. muszą one posiadać odpowiedni turgor, dlatego zabiegi defoliantami należy wykonać najlepiej we wczesnych godzinach rannych lub późnych godzinach popołudniowych. Ponadto ze względu na ochronę bulw przed pływkami zarazy ziemniaka, zaleca się dodanie do defolianta, np. 50% rekomendowanej dawki fungicydu ale takiego, który wykazuje działanie zarodnikostatyczne.
W ofercie producentów środków ochrony roślin obecnie zarejestrowane są tylko 3 substancje czynne (dikwat, glufosynat amonowy i karfentrazon etylowy), które znajdują się w 5 desykantach (Reglone 200 SL, Ring 200 SL, Mission 200 SL, Basta 150 SL oraz Spotlight Plus 060 EO) zarejestrowanych do defoliacji naci na plantacjach ziemniaka nasiennego, jadalnego i przemysłowego. Szczegółowy opis desykantów, terminów ich stosowania oraz dawek został przedstawiony w tabeli 1.
Tabela 1. Środki chemiczne zarejestrowane w uprawie ziemniaka do dosuszania naci (desykanty/defolianty)
Nazwa handlowa herbicydu | Substancja
czynna |
Dawka
na ha |
Uwaga I | Możliwość
dzielenia zabiegu |
Uwaga II | |
I zabieg | II zabieg | |||||
Reglone 200 SL | dikwat | 4,0-5,0 l | Stosować około
14 dni przed planowanym zbiorem. Wyższą dawkę środka stosować na zwarte łany roślin, rośliny wyrośnięte, w warunkach silnego zachwaszczenia i w późniejszych fazach rozwojowych chwastów. Zabieg ten ponadto zapobiega porażeniu bulw przez zarazę ziemniaczaną i choroby wirusowe oraz ogranicza zachwaszczenie wtórne. |
2,0-3,0 l | 2,0 l | Drugi zabieg wykonać po 4-6 dniach od momentu wykonania pierwszego zabiegu. |
Ring 200 SL | ||||||
Mission 200 SL | ||||||
Basta 150 SL | glufosynat
amonowy |
3,0 l | Zabieg desykacji może być wykonany tylko w okresie od marca do września i to jedynie na plantacjach nasiennych. Desykację należy wykonać metodą mechaniczno-chemiczną. Zabieg wykonać w ciągu 24 h po mechanicznym zniszczeniu naci, stosując opryskiwanie pasowe redlin. Zabieg ten ponadto zapobiega porażeniu bulw przez zarazę ziemniaczaną i choroby wirusowe oraz ogranicza zachwaszczenie wtórne. | brak | brak | brak |
Spotlight Plus 060 EO | karfentrazon
etylowy |
1,0 l | Stosować około 14-21 dni przed zbiorem (dokładny termin stosowania jest uzależniony od warunków meteorologicznych i wczesności odmiany). Ponadto zabieg ten zapobiega porażeniu bulw przez zarazę ziemniaczaną i choroby wirusowe. Zbiór bulw powinien nastąpić po 14 dniach od momentu zastosowania środka, jednak nie później jak 28 dni, gdyż po tym okresie może nastąpić odrastanie części nadziemnej roślin oraz zwiększa się ryzyko porażenia bulw rizoktoniozą. | 0,7 l | 0,3 l | Drugi zabieg wykonać po 5-7 dniach od momentu wykonania pierwszego zabiegu. |
Leave a Reply
Want to join the discussion?Feel free to contribute!