Ziemniaki – zwalczanie chwastów

Ziemniaki – odchwaszczanie plantacji

Jednym z podstawowych warunków prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin ziemniaka jest utrzymanie plantacji w stanie wolnym od chwastów. Na straty plonu i obniżenie jego jakości mają wpływ:

• zachwaszczenie pierwotne – występujące na początku wegetacji, które powoduje ograniczanie dostępu światła, wody i składników pokarmowych oraz stwarza korzystne warunki do rozwoju chorób i szkodników,

• zachwaszczenie wtórne – występujące w pełni i pod koniec wegetacji, utrudniające zbiór i zwiększające uszkodzenia mechaniczne podczas zbioru.

W uprawie ziemniaka chwasty można eliminować różnymi sposobami, co zależy między innymi: od areału plantacji, użytkowania zebranego plonu, możliwości organizacyjnych gospodarstwa, warunków agrometeorologicznych, a w szczególności uwilgotnienia gleby.

Wyróżnia się cztery metody odchwaszczania plantacji ziemniaka:

• mechaniczną zwaną tradycyjną,

• mechaniczno-chemiczną,

• chemiczną,

• uproszczoną.

Metoda mechaniczna

polega na 3-4 krotnym obredlaniu połączonym z bronowaniem do wschodów roślin ziemniaka w odstępach 5-7 dniowych. Zabiegi te należy stosować przemiennie lub zagregatować obsypnik z broną. Pierwsze obsypywanie wykonuje się płytko na około 5 cm, aby nie przykryć głęboko bulw. Przy następnych zwiększa się głębokość do 10-12 cm. Ostatnie, tuż przed wschodami, wykonuje się powoli, na głębokość około 15 cm, tak żeby nie uszkodzić kiełków roślin ziemniaka. Po wschodach do zwarcia rzędów wykonuje się 2-3 razy obredlanie bez bronowania. Ostatnie obredlanie powinno zniszczyć chwasty, dobrze ukształtować redliny oraz zapewnić odpowiednie stosunki powietrzne w glebie.

Metodę mechaniczną najczęściej stosuje się w małych gospodarstwach rodzinnych. Należy pamiętać, że mechaniczne odchwaszczanie jest zawodne w latach wilgotnych i o nierównomiernie rozłożonych opadach. Ponadto zabiegi mechaniczne wymagają 6-7 przejazdów ciągnikiem, które powodują ugniatanie i przesuszenie gleby, uszkadzanie korzeni i stolonów, przenoszenie chorób wirusowych i bakteryjnych.

Metoda mechaniczno-chemiczna

polega na stosowaniu w okresie od posadzenia do wschodów takich samych zabiegów mechanicznych jak w metodzie tradycyjnej. Ostatnie obsypywanie kształtujące redliny wykonuje się tuż przed wschodami, a następnie na świeżo obredloną glebę stosuje się odpowiedni do zachwaszczenia herbicyd lub mieszaninę herbicydów (tab. 1). W przypadku wcześniejszego stosowania herbicydów (po posadzeniu) należy dobrze ukształtować redliny, a w razie potrzeby herbicydy aplikować też po wschodach roślin ziemniaka przy wysokości 5-15 cm.

Metoda chemiczna

obejmuje prawidłowe uformowanie redlin i dwukrotne opryskiwanie herbicydami, tj. przed wschodami i po wschodach przy wysokości roślin ziemniaka 5-15 cm. Metody mechaniczno-chemiczna i chemiczna stosuje się na większych plantacjach ziemniaka skrobiowego, ziemniaka jadalnego i uprawianego dla surowca przeznaczonego do przemysłu przetwórczego oraz wskazane są w produkcji nasiennej.

W metodzie uproszczonej

wykonuje się jednorazowe bronowanie broną lekką i obsypywanie w okresie od posadzenia bulw do wschodów roślin. Następnie w momencie wschodów, gdy 5-7% roślin wzejdzie, stosuję się mieszaninę herbicydów o składzie 1 kg herbicydu Afalon +1,5-2,0 l Reglone + 2 l wody na 1 ha rozcieńczoną w 500-600 l wody. Należy przestrzegać terminu opryskiwania, gdyż preparat Reglone niszczy zielone, nadziemne części roślin i przy opóźnieniu zabiegu rośliny ziemniaka zostaną uszkodzone. Metoda uproszczona jest zalecana jako interwencyjna – stosuje się ją, jeśli z różnych przyczyn zaniedbano zabiegi mechaniczne do wschodów, np. wystąpiły ciągłe opady po posadzeniu bulw, czy nieprzewidziany względy organizacyjne.

Stosując herbicydy zawierające metrybuzynę, np. Sencor 70 WG, Mistral 70 WG, Koral 70 WG, Plateen 41,5 WG należy mieć na względzie wrażliwość odmian, gdyż preparaty te mogą powodować uszkodzenia roślin.

Herbicydy stosowane w pielęgnacji pól ziemniaczanych znacznie, nawet kilkakrotnie obniżają zachwaszczenie w porównaniu do zabiegów wyłącznie mechanicznych, w wyniku czego zbierany plon jest o kilka-kilkanaście ton większy (tab. 2).

W ochronie chemicznej warto też zwrócić uwagę na adiuwanty, zwane też dodatkami wspomagającymi, które zwiększają skuteczność działania herbicydów stosowanych dolistnie. Preparaty te ułatwiają przenikanie substancji aktywnej herbicydów przez warstwę woskową liści i przyspieszają jej przemieszczanie w roślinie. W rezultacie działanie herbicydu jest szybsze i skuteczniejsze oraz daje możliwość zmniejszenia dawki herbicydu bez ujemnego wpływu na efekt zniszczenia chwastów. Równocześnie można zmniejszyć koszty ochrony przed chwastami, gdyż adiuwanty są tanie, kilkakrotnie tańsze niż herbicydy. Nie bez znaczenia jest też aspekt ekologiczny – mniejsze dawki środków ochrony roślin – mniejsza presja na środowisko przyrodnicze.

Tabela 1. Dobór herbicydów do odchwaszczania ziemniaka [Zalecenia ochrony roślin, 2010]

Tabela 2. Zachwaszczenie plantacji ziemniaka w zależności od zastosowanych herbicydów (średnie z lat 2006-2007 i dwóch odmian)

prof. dr hab. Krystyna Zarzecka

mgr Honorata Dołęga

Katedra Szczegółowej Uprawy Roślin

Uniwersytet Przyrodniczo-Humanistyczny w Siedlcach