Zwalczanie chwastów w zbożach ozimych na wiosnę

Zwalczanie chwastów w zbożach ozimych na wiosnę
mgr inż. Marcin Bortniak
IUNG-PIB, Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli we Wrocławiu

Bez właściwej ochrony herbicydowej w żadnej uprawie roślin nie uzyskamy wysokich i dobrych jakościowych plonów. Obecnie w wykazie znajduje się ponad210 herbicydów zarejestrowanych do wiosennego odchwaszczania zbóż ozimych. W uprawie pszenicy ozimej można stosować wszystkie środki, natomiast w pozostałych zbożach można wybierać spośród ok. 140 dopuszczonych do użycia w pszenżycie, 100 w życie i 70 w jęczmieniu. Wiele preparatówposiada w swoim składzie te same substancje czynne, jednak pomimo tego mogą się różnić terminami wykonania zabiegów, możliwością użycia w poszczególnych zbożach czy maksymalną dawką stosowania, co może mieć wpływ na skuteczność zwalczania poszczególnych gatunków chwastów. Różnice w zaleceniachwynikające z różnej rejestracji preparatów przez producentówmogą nieco dezorientować plantatorów, dlatego niezwykle istotne jest aby wnikliwie zapoznać się z etykietą środka przed wyborem i zastosowaniem w konkretnej roślinie uprawnej.
Terminy wiosennych zabiegów muszą być dostosowane do stanu i stopnia zachwaszczenia oraz do fazy rozwojowej zbóż. Jest to ważna kwestia, gdyż przy optymalnych warunkach atmosferycznych i właściwym odżywieniu roślin, następuje ich bardzo szybki wzrost i stosunkowo szybkie przemijanie faz rozwojowych (zarówno upraw, jak i chwastów), skutkiem czego zastosowanie herbicydów w niewłaściwym dla nich terminie może nie przynieść oczekiwanego rezultatu chwastobójczego lub spowodować uszkodzenie rośliny uprawnej. Większość preparatów zalecana jest do stosowania od momentu ruszenia wegetacji lub fazy 2-3 liści, natomiast różnią się one czasem do kiedy mogą zostać zastosowane. Niektóre herbicydyzawierające substancję czynną 2,4-D oraz jej mieszaninę zfluroksypyrem,dikambą i mekopropem-P, MCPAoraz jej mieszaninę z dikambą i mekopropem-P, dikamba + tritosulfuron, mekoprop-P, tribenuron metylu, aminopyralid i jego mieszaniny czy metsulfuron metylu zarejestrowane są do stosowania od początku, a nawet od pełni fazy krzewienia.
Stosunkowo krótko po ruszeniu wegetacji, bo do fazy pełni krzewienia można stosować herbicydy zawierające chlorotoluron (np. LentipurFlo 500 SC), propoksykarbazon sodowy (np. Attribut 70 SG) lub jego mieszaninę z jodosulfuronemmetylosodowym (np. Caliban 178 WG). Oprócz środka Attribut 70 SG, zwalczającego tylko chwasty jednoliścienne, działają one zarówno na miotłę zbożową, jak i na chwasty dwuliścienne.W fazie pełni krzewienia można także użyć mieszaniny zbiornikowej diflufenikanu (np. Difenikan 500 SC) z MCPA + dikamba(Chwastox Turbo 340 SL) .
W skład herbicydówstosowanychdo fazy końca krzewienia zbóż kompleksowo zwalczających miotłę zbożową i chwasty dwuliścienne wchodzą m.in.: 2,4-D + jodosulfuronmetylosodowy (np. Huzar Aciv 387 OD), chlorosulfuron (np. Glean 75 WG), flupyrsulfuron metylowy (np. Lexus 50 WG), izoproturon (np. Izoherb 500 SC), jodosulfuronmetylosodowy (np. Huzar 100 OD) lub propoksykarbazon sodowy + amidosulfuron + jodosulfuronmetylosodowy (np. Zeus 208 WG). Do zwalczania tylko chwastów jednoliściennych mamy do dyspozycji s.cz.fenoksaprop-p-etylu (np. Foxtrot 069 EW), który w celu poszerzenia spektrum zwalczanych chwastów można stosować ze środkiem Nuance 75 WG. Do eliminacji chwastów dwuliściennych można użyć s.cz. 2,4-D (np. Aminopielik Standard 600 SL) lub jego mieszaninę z dikambą (np. Aminopielik Super 464 SL), amidosulfuron + jodosulfuronmetylosodowy (np. Sekator 125 OD), bifenoks (np. Fox 480 SC), diflufenikan (np. Difenikan 500 SC), dikamba + triasulfuron (np. Lintur 70 WG), dikamba + tritosulfuron (np. Mocarz 75 WG), karfentrazon etylowy (np. Aurora 40 WG), MCPA i jej mieszaniny z dikambą i mekopropem-P (np. Chwastoxy), tifensulfuron metylowy + metsulfuron metylowy (np. Concert SX 44 SG) oraz triasulfuron (np. Logran 20 WG). Do końca krzewienia zbóż można też wykonać oprysk z użyciem mieszaniny s.cz.diflufenikanu (np. Flufenik 500 SC) z 2,4-D + dikamba(Aminopielik Super 464 SL).
Początek strzelania w źdźbło to ostateczny termin aplikacji, zwalczających wyłącznie chwasty dwuliścienne, mieszanin mekopropu-P z karfentrazonem etylu (np. Platform 61,5 SG) lub tribenuronem metylowym (np. Granstar Power 74,4 SG), a także środków zawierających tribenuron metylowy (np. Bron 750 WG). Do zwalczania chwastów jednoliściennych i niektórych dwuliściennych można użyć mieszaniny jodosulfuronumetylosodowego + mezosulfuronu metylowego(np. Atlantis 12 OD), który po połączeniu ze środkami zawierającymi amidosulfuron (Grodyl 75 WG), jodosulfuronmetylosodowy + amidosulfuron (Sekator 125 OD), 2,4-D + florasulam (Mustang 306 SE)lubtribenuron metylowy(Granstar 75 WG) pozwoli na wyeliminowanie szerszego spektrum chwastów dwuliściennych.
Do fazy pierwszego kolanka, w celu zwalczania miotły zbożowej i innych chwastów jednoliściennych można użyć herbicydów zawierających s.cz. fenoksaprop-P-etylu (np. Fenoxinn 110 EC). Preparaty te można stosować łącznie ze środkami zawierającymi tribenuron metylowy(Tristar 50 SG, Trimax 50 SG, Triben Super 50 SG) lub fluroksypyr(Galaper 200 EC, Fluroherb 200 EC, Herbistar 200 EC) w celu jednoczesnej eliminacji chwastów dwuliściennych. Preparaty umożliwiające zniszczenie miotły zbożowej i chwastów dwuliściennych to piroksysulam (np. Nomad 75 WG), a także mieszaniny tifensulfuronu metylowego z chlorosulfuronem (np.Chisel Nowy 51,6 WG),aminopyralidu z piroksysulamem i florasulamem (np. Lancet Plus 125 WG) oraz tifensulfuronu metylowego + metsulfuronu metylowego, ale tylko zarejestrowana do użycia w dawce 90 g/ha (np. Herkules 75 WG). W niższej dawce (75 g/ha) mieszanina tifensulfuronu metylowego + metsulfuronu metylowego wykazuje średnią skuteczność w eliminacji miotły zbożowej. Do fazy pierwszego kolanka można pozbyć się chwastów dwuliściennych za pomocą takich substancji czynnych jak: fluroksypyr (np. Flurostar 200 EC), metsulfuron metylu (np.Galmet 20 SG) oraz mieszanin 2,4-D + fluroksypyr (np. Gold 450 EC) iaminopyralid + florasulam (np. Dragon 450 WG).W celu zwiększenia liczby zwalczanych gatunków chwastów metsulfuron metylu można aplikować łącznie z preparatami zawierającymi fluroksypyr(Galaper 200 EC, Fluoroherb 200 EC lub Herbistar 200 EC), a aminopyralid + florasulam z herbicydemsulfosulfuron(Apyros 75 WG) lubpropoksykarbazon sodowy(Attribut 70 WG).
Środki stosowane do fazy drugiego kolanka w celu jednoczesnego zniszczenia chwastów jedno- i dwuliściennych to sulfosulfuron (np. Apyros 75 WG) oraz mieszanina pinoksadenu z florasulamem (np. Axial One). Do czasu osiągnięcia tej fazy można eliminować chwasty dwuliścienne wykorzystując amidosulfuron (np. Ambasador 75 WG), mieszaninę 2,4-D z florasulamem (np. Mustang 306 SE) i dodatkowo aminopyralidem (np. Mustang Forte 195 SE), florasulam (np. Dobler 50 EC), chlopyralid + florasulam (np. Kantor Perfect), diflufenikan + florasulam (np. Saracen Delta 550 SC), fluroksypyr (np. Fluroherb 200 EC), mekoprop-P (np. Chwastox MP 600 SL), tribenuron metylowy 50 % (np. Bron 500 SC) oraz MCPA i MCPA z dikambą zawartymi w herbicydach Chwastox As 600 SL i Weedox Plus 340 SL. Zarejestrowane mieszaniny zbiornikowe to mekoprop-Pz MCPA + dikambą(Chwastox Turbo 340 SL), niektóre środki zawierające tribenuron metylowy (m.in. Trimax 50 SG) z fluroksypyrem(Galaper 200 EC, Fluoroherb200 EC lub Herbistar 200 EC) oraz niektóre preparaty z fluroksypyrem (m.in.Herbistar 200 EC) z metsulfuronem metylu(Galmet20 SG lub Primstar 20 SG lub Superherb 20 SG).
Do fazy 3 kolanka zbóż można zwalczać chwasty jednoliścienne stosując fenoksaprop-P-etylu (w preparatach Fantom 069 EW i Puma Uniwersal 069 EW), a łącząc go zjodosulfuronemmetylosodowym + amidosulfuronem(Sekator 125 OD) zwiększyć spektrum o chwasty dwuliścienne. Do usunięcia z upraw tylko dwuliściennych do dyspozycji jest MCPA 500 g/l (np. Agritox 500 SL) oraz metsulfuron metylowy (np. Coma 20 WG), który dodatkowo można łączyć ze środkiem zawierającym karfentrazon etylowym (Aurora 40 WG).
Najpóźniej, bo do fazy początku liścia flagowego, można wyeliminować chwasty jednoliścienne przy użyciu pinoksadenu (np. Axial 100 EC). Do stosowania na chwasty dwuliścienne zarejestrowane są preparaty zawierające fluroksypyr (np. Starane 250 EC) i jego mieszaninę z florasulamem (np. Tomigan Forte 102,5 SE), tritosulfuron (np. Alladyn 71,4 WG) oraz tifensulfuron metylowy + tribenuron metylowy, który w herbicydach zawierających te substancje w stężeniu 40 % + 10 % (np. Rubin SX 50 SG), niszczy także miotłę zbożową. Tritosulfuron można użyć w mieszaninie zbiornikowej wraz z s.cz. fluroksypyr(Starane 250 EC). Także większość preparatów z fluroksypyrem można mieszać z innymi środkami, lecz z uwagi na różny dobór mieszanin przez producentów, najlepiej zapoznać się z etykietą wybranego herbicydu.
Ostatecznym terminem wykonania zabiegu herbicydowego w zbożach ozimych jest koniec fazy liścia flagowego. Preparaty, które mogą zostać zastosowane tak późno służą do zwalczania głównie chwastów dwuliściennych, a są to tribenuron metylowy (np. Master 50 WG) oraz mieszaniny metsulfuronu metylu z tribenuronem metylu (np. Blusky 500 WG)oraz tritosulfuronu z florasulamem (np. Biathlon 4D). Środki eliminujące dodatkowo w średnim stopniu miotłę zbożową to tifensulfuron metylowy z metsulfuronemmetylowym (np. Tivmetix OD) oraz tifensulfuron metylowy z tribenuronem metylowym (np. Hadden 550 WG) .
Dobór właściwego herbicydu do rodzaju uprawy i jej zachwaszczeniaoraz prawidłowe i terminowe wykonanie oprysku to warunek uzyskania pożądanego efektu chwastobójczego. Niezbędne informacje uzupełniające powyższe przykłady stosowania takie, jak zalecane dawki, pełne spektrum zwalczanych gatunków chwastów, warunki pogodowe w jakich nie wolno wykonać oprysku czy działanie niepożądane ujęte są w etykietach herbicydów zamieszczonych m.in. na stronie MRiRW (www.minrol.gov.pl).