Wkrótce siewy wiosenne

Uprawę gleby na wiosnę należy rozpocząć możliwie jak najszybciej, gdy tylko pozwala na to stan gleby i przebieg pogody. Najważniejszym zadaniem uprawek wiosennych jest zatrzymanie w glebie jak największej ilości wody oraz przyspieszenie ogrzania górnej warstwy gleby. Efekt ten uzyskuje się poprzez odizolowanie powierzchni roli od warstw głębszych, co powoduje przerwanie parowania.

Innym zadaniem uprawy wiosennej jest otrzymanie właściwej, gruzełkowatej struktury wierzchniej warstwy gleby. Pulchna warstwa gleby powinna mieć grubość zbliżoną do planowanej głębokości siewu nasion tj. w przypadku zbóż 3-4 cm. Podczas siewu redlice siewnika powinny się opierać na niezruszonej, zwartej warstwie gleby. Zbyt głęboki siew nasion prowadzi do nierównomiernych wschodów, bądź ich braku.

Czas na doprawienie gleby do siewu pod zboża jest więc bardzo krótki. Na glebach utrzymanych w dobrej strukturze uprawki wiosenne można ograniczyć do włókowania i brony ciężkiej.

Gleby lekkie

Na glebach lekkich uprawki muszą być wykonane możliwie jak najwcześniej i powinny być zredukowane do niezbędnego minimum, aby uniknąć przesuszenia gleby. Na tych glebach obowiązuje zasada, że im gorsze są warunki wilgotnościowe tym bardziej należy upraszczać ich uprawę. Podczas uprawy gleb lekkich należy ostrożnie stosować narzędzia spulchniające ze względu na przesuszanie i nadmierne rozluźnianie roli oraz powstanie głębokich kolein. Dużą rolę odgrywają tutaj wały zagęszczające. Na glebach piaszczystych z powodu ich swobodnego przesiąkania często dochodzi do przesuszania warstwy ornej. Bezwzględnie należy unikać kultywatora z zębami sprężynowymi.

Gleby ciężkie i bardzo ciężkie

Trudniejsze do uprawy są gleby ciężkie i bardzo ciężkie. Zmiany w uwilgotnieniu gleby przebiegają tu bardzo powoli. Przy braku opadów gleby takie głęboko i szybko przesychają. Rolnicy nazywają takie gleby „minutowymi”, ponieważ optymalna do uprawy wilgotność gleby trwa bardzo krótko. Gleby ciężkie trudno jest doprawić agregatami biernymi dlatego powinny być stosowane aktywne agregaty uprawowe.

Zespół uprawek pożniwnych

Po zbiorze przedplonu należy wykonać zespół uprawek pożniwnych z minimum dwukrotnym bronowaniem zwalczającym głównie chwasty nasienne, a następnie w połowie listopada wykonać zięblę. Przy mroźnej zimie uprawa na wiosnę dla roślin wczesnego siewu ogranicza się praktycznie do zastosowania przedsiewnego nawożenia, stosowania środków ochrony roślin i bronowania. Jeśli jesienią nie wykonano właściwej uprawy pożniwnej i przedzimowej lub znacznie ją ograniczono, wówczas na wiosnę należy glebę spulchnić.

Nie zaleca się jednak wykonywania orki wiosennej, która może znacznie przesuszyć glebę. Jeżeli jesienią pozostawi się glebę w ostrej skibie, to włókowanie rozpoczyna się w momencie, gdy zauważalne jest przeschnięcie grzbietów skib. Najważniejszym zadaniem włóki jest wyrównanie i nieznaczne spulchnienie wierzchniej warstwy roli.

Wczesne włókowanie stwarza warunki, które sprzyjają kiełkowaniu nasion chwastów, następnie należy je zniszczyć podczas zasadniczej uprawy przedsiewnej, na ogół w jednym przejeździe agregatem uprawowym.

Zabieg ten może być połączony z uzupełniającym opryskiem, jeżeli planuje się późniejsze terminy siewu. Jeżeli termin siewu jest bardzo wczesny, to z reguły brakuje czasu na przeprowadzenie przedsiewnej walki z chwastami.

Wiosenna uprawa na większej głębokości jest z reguły prowadzona na glebach zlewnych. W razie nadmiernego uwilgotnienia gleby, trzeba się zastanowić, czy nie opóźnić siewu roślin i poczekać na bardziej sprzyjające warunki do uprawy gleby. Problem stanowi również nadmierne przesuszenie gleby wiosną. Zaleca się podjęcie takich działań, które będą sprzyjały bardziej intensywnemu podsiąkaniu wody, poprzez zagęszczenie gleby, np. za pomocą ciężkiego wału w agregacie uprawowym.

Agregaty uprawowe

Zastosowanie agregatów uprawowych aktywnych lub biernych zależą od konkretnych warunków glebowych. Aktywne agregaty uprawowe należy ograniczyć do gleb ciężkich. Bazują na bronach obrotowych i wahadłowych oraz glebogryzarkach, przyczyniają się do dobrego kruszenia i mieszania gleby. Towarzyszy temu znaczne rozpylenie gleby i ryzyko niszczenia struktury gruzełkowatej.

Na glebach lekkich i średnich należy wykorzystać agregaty bierne z elementami roboczymi oddziałującymi na glebę z prędkościami równymi prędkości roboczej agregatu. W skład biernych agregatów uprawowych wchodzą głównie kultywatory i różnego rodzaju brony oraz wały przeznaczone do wykonania końcowego etapu uprawy przedsiewnej, jakim jest wyrównywanie, kruszenie i zagęszczanie spulchnionej gleby na głębokości umieszczania ziarna lub nasion w glebie.

Biernym zestawem jest połączenie siewnika rzędowego z kultywatorem wyposażonym w wał strunowy w części przedniej i wał kruszący części tylnej. Podczas pracy zęby kultywatora drgają i powodują rozdrobnienie bryłek gleby, zapewnia to dobre przygotowanie roli do siewu. Natomiast brona za siewnikiem powoduje dobre przykrycie materiału siewnego.

Siewnik rzędowy

Inny zestaw uprawowo-siewny to jest siewnik rzędowy z broną aktywną i wałem zębatym lub strunowym. Brona aktywna rozdrabnia bryły tworzące się po przeschnięciu warstwy powierzchniowej, a także spulchnia i wyrównuje powierzchnie pola.

Jeżeli na polu przeznaczonym pod jare wczesnego siewu zachowane są skiby po orce przedzimowej można użyć bezpośrednio aktywnego zestawu uprawowo-siewnego. Wcześniej należałoby lekko wzruszyć powierzchnię gleby broną. Rola, która mimo wykonania ziębli wyszła z zimy zleżała i zaszlamowana będzie wymagać głębszego spulchnienia orką, a dopiero potem użycia zestawu uprawowo-siewnego z broną, wałem strunowym, bądź jeśli gleba jest zbrylona, wału kruszącego. Takie pole na glebie zlewnej przeznaczone będzie dla roślin jarych późnego siewu takich jak: jęczmień, kukurydza itp. lub pod ziemniaki.

Wiosenna uprawa na glebach torfowych i murszowych

Wiosenna uprawa na glebach torfowych i murszowych powinna ograniczyć się do bronowania, po którym następuje siew i wałowanie pola. Na tych glebach nie należy wykonywać kultywatorowania z uwagi na możliwość przyśpieszenia rozpylenia.

Stosowanie agregatów do uprawy wiosennej gleby powoduje skrócenie czasu wykonywania uprawek i zapewnia wykonanie prac w optymalnych warunkach i w optymalnym terminie. Agregaty uprawowe oszczędzają zużycie paliwa, lepiej wykorzystują moc ciągnika. Zmniejszają koszty robocizny i jednocześnie zapewniają lepszą jakość uprawy. https://naszarola.pl/siew-istotnym-elementem-agrotechniki-w-uprawach-jarych/

Bogusława Jaśkiewicz

IUNG-PIB, Puławy

fot. Danuta Niedźwiecka