Gluten – czy warto eliminować go z diety?

Sprawdź, dlaczego nie warto tego robić, jeśli nie ma ku temu konkretnych zaleceń od lekarza.

Gluten, zawarty w takich wyrobach jak pieczywo, u zdrowych osób nie wywołuje reakcji alergicznych. Spożywanie go regularnie jest całkowicie bezpieczne i nie powinno powodować żadnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Na całym świecie potwierdzają to liczne badania naukowe. Eliminacja glutenu z diety może wręcz powodować negatywne skutki na cały ludzki organizm.

Eksperci kampanii „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” wypowiadają się nt. skutków wykluczenia zbóż i pełnoziarnistych przetworów zbożowych z jadłospisu.

Skutki niedoboru węglowodanów mogą być poważne

Wbrew panujące „modzie” zboża powinny być głównym źródłem węglowodanów złożonych w każdej diecie zdrowego człowieka, a jednocześnie dostarczać mu istotnego dla prawidłowej pracy układu pokarmowego błonnika. Przy długotrwałym niedoborze węglowodanów (np. przy stosowaniu diety wysokobiałkowej) dochodzi do sytuacji, w której źródłem energii stają się białka, wówczas to właśnie z nich produkowana jest glukoza.

W dłuższej perspektywie takie żywienie może prowadzić m.in. do uszkodzeń funkcji nerek.

– W przypadku długo stosowanej diety obfitującej w tłuszcz, (przy jednoczesnym niskim spożyciu węglowodanów) – tzw. dieta ketogeniczna/ketogenna), organizm wchodzi w stan przewlekłej ketozy. Może to stać się powodem zmęczenia, wahań nastroju, słabszej kondycji oraz zmieniać niekorzystnie parametry biochemiczne krwi – wskazuje lekarz i ekspert kampanii „Glutenowy zawrót głowy – obalamy mity, potwierdzamy fakty” pani Olga Gajek-Daszczyńska.

Niedostatek składników mineralnych i witamin

Na rynku coraz powszechniejsze stają się przetworzone produkty bezglutenowe, zawierające relatywnie mniej żelaza, wapnia, tiaminy, ryboflawiny, niacyny, kwasu foliowego i błonnika niż produkty standardowe, takie jak: ciemne pieczywo, makarony i kasze. U osób chorych na celiakię (muszą one wykluczyć żywność glutenową z diety) bardzo często dochodzi do niedostatku tych składników. Ponieważ dieta bezglutenowa jest dietą eliminacyjną, może ona prowadzić też do niedoborów witaminy B12, magnezu czy cynku.

Gluten a nadciśnienie, nadwaga, i inne choroby…

To właśnie gluten powoduje właściwą ciągliwość i elastyczność pieczywa. Jego brak w odpowiednikach produktów, w których naturalnie jest obecny, powoduje konieczność zastępowania go produktami, składającymi się w dużej mierze z tłuszczu.

Gluten jest też nośnikiem aromatów. Z uwagi na jego brak w produktach bezglutenowych zauważa się wyższą zawartość cukrów, soli, a także wzmacniaczy smaku i zapachu oraz substancji teksturo-twórczych. W dłuższej perspektywie może to skutkować zwiększeniem się masy ciała, ponieważ produkty te posiadają wyższą kaloryczność – tłumaczy Agnieszka Piskała-Topczewska, specjalista ds. żywienia.

Osoby stosujące dietę bezglutenową, po to aby zredukować masę ciała, mogą zatem osiągnąć efekt odwrotny. Powinny one zatem zadbać o prawidłową i zrównoważoną dietę. Nie są to jedyne skutki eliminacji zbóż z naszej diety.

– W wyniku spożywania gotowych, wysokoprzetworzonych produktów bezglutenowych, zawierających często więcej cukru, soli i tłuszczu, bilans kaloryczny może być wręcz dodatni, a w konsekwencji – prowadzić do rozwoju zespołu metabolicznego. Jest to szereg zaburzeń, takich jak: nadwaga, otyłość, nieprawidłowe stężenie cukru we krwi, nadciśnienie i nieprawidłowa wartość lipidów (tłuszczów) w naszym organizmie. To z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych, takich jak zawał serca czy udaru mózgu – wyjaśnia Olga Gajek-Daszczyńska.

Warto podkreślić, iż stosowanie diety bezglutenowej bez konsultacji z lekarzem może utrudniać późniejszą diagnostykę w kierunku chorób glutenozależnych.

– Każda osoba, przed podjęciem decyzji o wykluczeniu glutenu, powinna skonsultować się z odpowiednim lekarzem. Powinna także mieć przeprowadzone odpowiednie badania, a po stwierdzeniu wskazań do stosowania diety bezglutenowej – odbyć konsultację dietetyczną celem ułożenia zbilansowanego, czyli zdrowego jadłospisu – uważa Olga Gajek-Daszczyńska.

Gluten a niebezpieczne metale

Naukowcy zwracają również uwagę na jeszcze jeden aspekt. Dostępne komercyjnie produkty bez glutenu mają zazwyczaj w swoim składzie ryż jako substytut zbóż zawierających gluten.

– Przez to mogą odznaczać się wyższą zawartością toksycznych metali, które bywają obecne w ryżu, a mianowicie: arsenu i pochodnych rtęci.

Przeprowadzono doświadczenie i porównano wyniki próbek moczu osób spożywających produkty bezglutenowe i osób spożywających produkty zawierające gluten. Wyniki wykazały większą ekspozycję na toksyczne substancje u osób na diecie bezglutenowej – zaznacza Agnieszka Piskała-Topczewska.

Wysoki koszt produktów bezglutenowych

Na koniec warto jeszcze wspomnieć, iż wadą diety bezglutenowej jest także cena. Produkty bez glutenowe z licencjonowanym Znakiem Przekreślonego Kłosa (czyli takie, w których zawartość glutenu nie przekracza 20 mg/kg żywności) są znacznie droższe od innych produktów. Wpływa na to wyższy koszt produkcji i konieczności spełnienia określonych przepisów.

Fot. #Danuta Niedźwiecka