HERBICYDY MUSZĄ BYĆ BEZPIECZNE DLA CHRONIONEJ KUKURYDZY

HERBICYDY MUSZĄ BYĆ BEZPIECZNE DLA CHRONIONEJ KUKURYDZY

HANNA GOŁĘBIOWSKA

Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa – Państwowy Instytut Badawczy

Zakład Herbologii i Technik Uprawy Roli

50-540 Wrocław Orzechowa 61

h.golebiowska@iung.wroclaw.pl

Wykorzystywanie herbicydów do eliminowania chwastów jest nadal skutecznym, szybkim i stosunkowo tanim sposobem utrzymania plantacji bez ich konkurencyjnego oddziaływania. Nowe technologie uprawy wymagają, aby herbicyd był skuteczny w działaniu chwastobójczym i efektywny ekonomicznie, ale również by był bezpieczny dla chronionych roślin. Ważna jest również możliwość stosowania w różnych fazach wzrostu i w różnych warunkach środowiska oraz by nie stwarzał problemów odporności. Mając na uwadze bezpieczeństwo chronionej rośliny należy pamiętać, że obniżona selektywność herbicydów i ich fitotoksyczne oddziaływanie może pojawić się, jeżeli zostaną użyte:

-w zawyżonej dawce lub przy nałożeniu oprysków,

-w nieodpowiedniej fazie rozwojowej kukurydzy,

-w wieloletniej uprawie kukurydzy na tym samym stanowisku,

-z dodatkiem środków wspomagających skuteczność ich działania.

Czynniki stresowe w okresie aplikacji herbicydów, niska temperatura, susza, nadmierne uwilgotnienie, czy kwasowość gleby również mogą wpływać na obniżenie ich selektywności zwłaszcza w stosunku do wrażliwych odmian. Herbicydy wykazujące obniżoną selektywność, oddziałując fitotoksycznie, mogą zakłócać szereg procesów życiowych roślin, czego konsekwencją są zmiany w morfologii (np. nekrozy, przebarwienia, zahamowanie wzrostu, liczne deformacje). Są one na ogół przemijające, jednak w skrajnych przypadkach mogą obniżać plonowanie nawet o 10 – 15% i prowadzić do pogarszania jego jakości. Zaszeregowanie herbicydów pod względem mechanizmów działania do poszczególnych grup chemicznych sklasyfikowanych jako inhibitory podziału i wzrostu merystemów wierzchołkowych, inhibitory procesów fotosyntezy, inhibitory procesów biosyntezy barwników, aminokwasów czy tłuszczy, pozwoliło wykazać w warunkach wieloletnich doświadczeń polowych charakterystyczne objawy uszkodzeń pojawiające się na odmianach o zróżnicowanych pochodzeniu, wczesności i kierunku użytkowania.

W przeprowadzonych badaniach wiele herbicydów stosowanych po siewie kukurydzy zawierały w swym składzie substancje aktywne należące do grupy inhibitorów zakłócających podziały komórkowe w czasie kiełkowania oraz w początkowym okresie wzrostu. Na ogół rzadko wywołują uszkodzenia roślin, które jeżeli się pojawiają dotyczą głównie zniekształceń korzeni i siewek, hamowania wschodów oraz obniżenia obsady. Objawy mogą nasilać się w warunkach suszy i niskiej temperatury po oprysku. Przedstawicielem tej grupy inhibitorów jest pedimethalina, flufenacet, metolachlor-S, petoksamid. Herbicydy Stomp 400 SC, Boreal 58 WG, Dual Gold 960 SC, Successor 600SC okazały się bezpieczne dla badanych odmian kukurydzy i w latach badań nie obserwowano objawów fitotoksycznego ich oddziaływania.

Herbicydy Lumax 537,5 SE, Successor T 550 SE czy Zeagran 340 SE zawierające w swym składzie terbutyloazynę czy Afalon dyspersyjny 450 SC (linuron) zakwalifikowane do grupy inhibitorów procesów fotosyntezy okazały się bezpieczne w stosunku do odmian traktowanych zarówno przedwschodowo, jak i we wczesnych fazach rozwojowych kukurydzy. Badane odmiany tylko sporadycznie reagowały zmianami w morfologii roślin, co związane było z wystąpieniem suszy po oprysku. Natomiast herbicydy zawierającymi substancję aktywną bromoksynil z tej samej grupy inhibitorów (Emblem 20 WP, Emblem Pro 385 EC) powodowały uszkodzenia w miejscu zetknięcia środka z tkanką roślinną. W doświadczeniach odmianowych jedynie około 3% badanych mieszańców reagowało chlorotycznymi plamami po kontakcie cieczy z powierzchnią liścia ustępujące w krótkim czasie i nie mające wpływu na obniżenie plonowania.

Natomiast typowymi symptomami uszkodzeń roślin po zastosowaniu herbicydów powschodowych, zawierających w swym składzie mezotrion, isoksaflutol, sulkotrion, tembotrion, topramezon jest pojawianie się plam i odbarwień na liściach, w wyniku blokowania syntezy pigmentów. W przypadku zastosowania Laudis 44 OD, Stellar 210 SL + Olbras 88 EC czy Shado 300 SC objawy były rzadkie i przemijające, częściej wynikające ze zbyt kwaśnego stanowiska. Częściej reagowały wrażliwe odmiany traktowane Callisto 100 SC zawierający mezotrion. W badaniach objawy bielenia dotyczyły około 6% badanych mieszańców. W przypadku wielu odmian objawy te były przemijające i nie pojawiały się na nowo rozwijających się organach, w skrajnych przypadkach dochodziło jednak do zasychania liści i obniżenia wzrostu roślin.

Następną grupą herbicydów zaliczanych do grupy regulatorów wzrostu były Chwastox Turbo 340 SL i Mustang 306 SE, których substancje aktywne 2,4-D, MCPA czy dicamba zaburzają wzrost i funkcjonowanie komórek. Uszkodzenia roślin w wyniku ich fitotoksycznego oddziaływania na ogół występowały po zastosowaniu ich w zbyt zaawansowanych fazach rozwojowych kukurydzy i powodowały utratę turgoru roślin, co prowadziło do liściozwoju i zmian w pokroju całej rośliny. W niektórych przypadkach rośliny reagowały dodatkowo chlorozą, a przy silnych uszkodzeniach zwinięty liść flagowy uniemożliwiał wiechowanie – objawy te dotyczyły około12% badanych odmian. Pomimo, że oba herbicydy wyraźnie wpływały na morfologię roślin, jednak nie powodowały większej niż 5% obniżki plonu ziarna.

Najliczniejszą grupę herbicydów, których substancje aktywne zaliczane są do inhibitorów syntezy enzymu ALS (florasulam, foramsulfuron, jodosulfuron metylosodowy, nikosulfuron, rimsulfuron) są Titus 25 WG + Trend 90 EC, Milagro Extra 6 OD, Maister 31OD. Wspólną ich cechą jest możliwość aplikacji do późnych faz rozwojowych kukurydzy, a objawy działania na roślinach rozwijają się powoli aż do 3–4 tygodni od oprysku. W przypadku zastosowania rimsulfuronu wrażliwe odmiany mogą reagować w początkowych stadiach rozwojowych czerwonawymi przebarwieniami brzegów liści i chlorozą oraz zahamowaniem wzrostu i trwałych zmian w morfologii roślin przyczyniające się do obniżenia plonowania. W wyniku aplikowania nicosulfuronu u wrażliwych mieszańców mogą pojawiać się w różnym nasileniu uszkodzenia typu odbarwienia oraz zwężenia i staśmienia blaszek liściowych, karłowacenie roślin. Natomiast objawy fitotoksycznego oddziaływania foramsulfuronu z jodosulfuronem metylosodowym polegały na wczesnym zahamowaniu wzrostu roślin, pojawianiu plamistości i odbarwień liści, wzrostu wylegania i krzewienia roślin. W badaniach objawy uszkodzeń dotyczyły około15% mieszańców kukurydzy, a ich symptomy wzrastały w warunkach wystąpienia suszy i niskich temperatur zwłaszcza przy aplikacji herbicydów w zbyt wczesnych fazach rozwojowych.

Dobre rezultaty obniżenia fitotoksyczności herbicydów sulfonylomocznikowych można uzyskać aplikując je systemem dawek dzielonych, jednak wymaga to dodatkowych zabiegów i związanych z tym kosztów.

Negatywne oddziaływanie herbicydów stosowanych w uprawie kukurydzy może być również wykazane w stosunku do roślin rolniczych uprawianych następczo, w przypadku konieczności dokonania przesiewów lub w sytuacji wcześniejszej likwidacji uprawy, co wynika z ich różnego okresu rozkładu w glebie. Wrażliwość roślin rolniczych na herbicydy stosowane do odchwaszczania kukurydzy, skłoniła do zamieszczenia zalecań ich następstwa.

NASTĘPSTWO ROŚLI UPRAWNYCH PO ZASTOSOWANIU HERBICYDÓW

Źródło:http:/bip.minrol.gov.pl/